Nakon više od 20 godina pravne borbe, 5.6.2021. godine uklonjena je nelegalno podignuta pravoslavna crkva na privatnom imanju porodice Orlović u selu Konjević-Polje. Uklanjanje crkve izazvalo je reakcije javnosti u cijelom regionu, ali i rezultiralo širenjem dezinformativnih navoda o Fati Orlović i imanju njene porodice. Na društvenim mrežama dijelili su se netačni navodi o smrti Fate Orlović, a anonimni portali tvrdili su da je ona u teškom zdravstvenom stanju uzrokovanom izmišljenim događajima. Ovim lažnim vijestima, nerijetko praćenim i govorom mržnje na društvenim mrežama, Raskrinkavanje se bavilo u nekim od prethodnih analiza.
Lažna vijest o smrti Fate Orlović kao “inspiracija” za govor mržnje na društvenim mrežama
Anonimni portali iskoristili hospitalizaciju Fate Orlović za lov na klikove
Na portalu Kurir je 7.6.2021. godine objavljen članak pod naslovom:
EVO ZAŠTO SRBI TUGUJU ZA CRKVOM U KONJEVIĆU: Tu je pre jednog veka bila kula u kojoj su ubijani Srbi! Otkud Orlovićima ta parcela?
U članku se navodi da je pravoslavna crkva koja se nalazila u selu Konjević-Polje podignuta na mjestu gdje je navodno prije stotinu godina bila “kula” u kojoj su mučeni i ubijani Srbi. Također se navodi da se samo oltarski dio crkve, dug oko tri metra, nalazio na privatnom zemljištu porodice Orlović.
Srpska pravoslavna crkva u selu Konjević Polje u opštini Bratunac koja je juče srušena, podignuta je na mestu gde je pre 100 godina stajala kula u kojoj su mučeni i ubijani lokalni Srbi.
(...)
Hram je podignut 1998. godine a oltarski deo hrama (oko tri metra) je na privatnom imanju muslimanske porodice Orlović.
Orlovići su odbili svaku novčanu ponudu da im se isplati taj obodni deo imanja, pa su lokalne vlasti, na nivou mesne zajednice, dopremile sredstva za rušenje i izjutra započele sa razaranjem hrama.
Ove tvrdnje su izvorno objavljene na Facebook stranici Svetosavska Srbija (Светосавска Србија) 5. juna 2021. godine. Status je objavljen uz tri fotografije uklanjanja crkve u Konjević-Polju.
Objave identičnog ili sličnog sadržaja podijeljene su na više od 50 Facebook profila i stranica.
Šta su činjenice?
Porodica Fate Orlović je tokom rata u Bosni i Hercegovini, u periodu od 1992. do 1995. godine, bila primorana da napusti svoj dom u Konjević-Polju, te su njeni članovi/ce postali/e interno raseljena lica. Nakon toga, kako se navodi u paragrafu 10. presude Evropskog suda za ljudska prava, Opština Bratunac je eksproprisala dio zemljišta i dodijelila je Srpskoj pravoslavnoj opštini Drinjača:
Dana 11.9.1997. godine, nakon zahtjeva koji je podnijela Srpska pravoslavna opština Drinjača ("crkvena opština"), Opština Bratunac je izvršila eksproprijaciju dijela zemljišta aplikanata - njive ukupne površine od 11.765 kvadratnih metara, označene kao katastarska čestica br. 996/1 - i dodijelila je crkvenoj opštini u svrhu izgradnje crkve. U rješenju je zemljište o kojem je riječ označeno kao neizgrađeno građevinsko zemljište i navedeno je da će naknada ranijim vlasnicima biti utvrđena u posebnom postupku. Aplikanti nikada nisu obaviješteni o postupku eksproprijacije.
Kako se u presudi dalje ističe, crkva je na parceli broj 996/1 izgrađena 1998. godine, na 20.5 metara udaljenosti od kuće u kojoj je Fata Orlović s porodicom stanovala prije rata, a za izgradnju nije postojala relevantna tehnička dokumentacija. Nigdje se ne navodi podatak da je crkva samo dijelom bila izgrađena na privatnom zemljištu porodice Orlović.
Trenutno vlasništvo nad ovim zemljištem može se provjeriti uvidom u katastarske podatke dostupne na stranici Republičke uprave za geodetske i imovinsko-pravne poslove.
O dugogodišnjoj borbi da crkva bude uklonjena s privatnog imanja porodice Orlović pisao je naš partnerski portal Istinomjer, u analizi objavljenoj 25.5.2021. godine, koju možete pročitati ovdje.
U objavi na stranici Svetosavska Srbija se također tvrdi da je spomenuta crkva izgrađena na mjestu na kojem je prije stotinu godina navodno postojala “kula u kojoj su mučeni i ubijani lokalni Srbi.”
Povodom ove tvrdnje, redakcija Raskrinkavanja obratila se Muzeju istočne Bosne, Arhivu Tuzlanskog kantona, Arhivu Bosne i Hercegovine, Arhivu Republike Srpske i Institutu za historiju Univerziteta u Sarajevu, s pitanjem da li imaju saznanja o građevini ili “kuli” koja je navodno nekad postojala na zemljištu na kojem je 1998. izgrađena crkva u Konjević-Polju. Ove institucije smo pitali i ko je sagradio takvu građevinu ukoliko je zausta postojala, te kakva je bila njena svrha. Nijedna od navedenih institucija nije bila u mogućnosti da nam potvrdi tačnost ovih navoda.
Iz Arhive Tuzlanskog kantona i Arhiva Republike Srpske kazali su nam da ne raspolažu traženim podacima. Iz Arhiva Bosne i Hercegovine su nam odgovorili da bi za pronalaženje takvog podatka trebalo proći kroz opsežnu dokumentaciju o zemljištu na tom lokalitetu iz navedenog perioda. Iz Muzeja istočne Bosne i Instituta za historiju UNSA do datuma pisanja ove analize nismo dobili odgovor.
Informacije o takvoj građevini nismo pronašli ni u jednom izvoru dostupnom putem online pretrage, koja daje samo rezultate povezane sa objavama ocijenjenim u ovoj analizi.
Shodno činjenicama, tvrdnju da je samo tri metra uklonjene crkve u Konjević-Polju bilo na privatnoj imovini porodice Orlović, koja je na društvenim mrežama izvorno objavljena na stranici Svetosavska Srbija, a u medijima na portalu Kurir, ocjenjujemo kao lažnu vijest. Istu ocjenu dajemo i ničim potkrijepljenoj tvrdnji da se na mjestu gdje je bila crkva nalazila “kula” u kojoj su "mučeni i ubijani Srbi prije stotinu godina".
Sva prenošenja ovih tvrdnji ocjenjujemo kao prenošenje lažnih vijesti.
(Raskrinkavanje.ba)
Napomena
13.07.2021: Portal Kurir je nakon objave ove analize iz svog članka uklonio netačne navode te je članku dodana i ocjena ispravljeno.