Foto: Raskrinkavanje.ba
Sumnjive platforme za trgovinu kriptovalutama učestalo se promovišu na Facebooku kroz lažne medijske članke i intervjue s poznatim ličnostima iz Bosne i Hercegovine. Raskrinkavanje je o primjerima takve prevarne prakse pisalo u više navrata (1, 2, 3, 4, 5). U novom takvom primjeru, na Facebooku se proširio oglas u kom se promoviše platforma naziva SpectraX Bot.
Naime, na Facebook stranici Hustle 10. novembra 2024. godine objavljen je link koji navodno vodi na članak portala Dnevni avaz koji govori o članu Predsjedništva Bosne i Hercegovine. U objavi se navodi da smo se “zauvijek oprostili” od Željka Komšića te da je on doživio “tragičan kraj”.
Tekst na stranici, koja je kreirana tako da podsjeća na portal Dnevni avaz, opremljen je naslovom u kom se navodi da je “Centralna banka Bosne i Hercegovine tužila” Komšića zbog izjava koje je dao. U tekstu se dalje navodi da je Komšić “slučajno otkrio svoju tajnu” tokom gostovanja u emisiji “Klix Studio”. On je navodno otkrio da novac zarađuje putem platforme za trgovinu kriptovalutama SpectraX Bot.
Emisija je zatim, prema tvrdnjama iz teksta, prekinuta pozivom iz Centralne banke. Autori ovog teksta navodno su došli u posjed snimka emisije te objavili sadržaj razgovora između Komšića i novinarke Emele Burdžović.
U tekstu je objavljeno i nekoliko fotografija iz studija medija Klix na kojima se vide Komšić i Burdžović.
Na više mjesta u tekstu podijeljen je link koji vodi na stranicu na kojoj se korisnici/e mogu registrovati na platformu SpectraX Bot. Na njoj se od korisnika/ca traži da unesu ime, prezime i kontakt-podatke kako bi se besplatno registrovali/e, te se navodi da zatim mogu očekivati poziv.
Šta su činjenice?
Intervju u kom Komšić s novinarkom Burdžović razgovara o platformi za trgovinu kriptovalutama SpectraX Bot nije se desio. Slične platforme promovisale su se istim izmišljenim intervjuima i ranije. Štaviše, identičan intervju između Komšića i Burdžović, uz iznimku naziva same platforme, dijelio se u septembru ove godine, o čemu je Raskrinkavanje pisalo u analizi koju možete pročitati ovdje.
U ovom primjeru, Komšić je navodno promovisao platformu naziva Paragonix Earn. Ipak, Komšić je na svom Facebook nalogu tada demantovao autentičnost takvog intervjua.
Vizuelno, stranica za registraciju na platformi SpectraX Bot identična je onoj za Paragonix Earn. Raskrinkavanje je već detaljno pisalo o platformi Nearest Edge, koja je promovisana na isti način, istakavši da različiti izvori ukazuju na to da se vjerovatno radi o nelegitimnoj platformi.
Komšić je zaista gostovao u emisiji “Klix Studio”, koju vodi novinarka Emela Burdžović. Ovaj intervju dostupan je na YouTube kanalu Klix.ba, gdje je objavljen 15. aprila 2024. godine. U objavljenom snimku nema dijela razgovora o platformi SpectraX Bot.
Navodni članak o Komšićevom gostovanju nije objavljen na stvarnoj stranici portala Dnevni avaz. Vizuelni identitet ovog portala zloupotrijebljen je u svrhu davanja prividnog kredibiliteta ovom tekstu. Sama stranica na kojoj je tekst objavljen nije funkcionalna. Klik na bilo koju rubriku na njoj vodi na stranicu za registraciju na platformi SpectraX Bot. Tekst je takođe pun gramatičkih i pravopisnih nepravilnosti, što uključuje i neslaganje u rodu i broju. U samom tekstu nema pomena “opraštanja” od Komšića ili njegovog “tragičnog kraja”.
Jasno je, dakle, da je i u ovom slučaju riječ o neautentičnom “članku” čija je jedina svrha manipulativno navođenje čitatelja/ki na registraciju na sumnjivoj platformi za trgovinu kriptovalutama. Registracija na takvoj platformi korisnike/ce bi mogla koštati značajnih novčanih sredstava.
Shodno navedenom, Facebook objavu u kojoj se navodi da je Komšić doživio “tragičan kraj”, uz link na izmišljeni intervju s novinarkom Emelom Burdžović, ocjenjujemo kao lažnu vijest. Istu ocjenu dobija i tekst objavljen na stranici koja imitira izgled portala Dnevni avaz.
Napomena:
Platforma SpectraX Bot promovisana je i u lažnom intervjuu s preduzetnikom Edinom Mehićem, takođe objavljenom na stranici koja imitira izgled portala Dnevni avaz. Kao i u slučaju opisanom u ovoj analizi, identičan izmišljeni intervju s Mehićem korišten je ranije za promociju platforme Paragonix Earn, o čemu je Raskrinkavanje pisalo u analizi koja se nalazi ovom linku. Stranica na kojoj je tekst u formi intervjua objavljen nije prava stranica portala Dnevni avaz, a razgovor Mehića i novinara koji je opisan u tekstu nije autentičan. Shodno navedenom, i ovaj tekst dobija ocjenu lažna vijest.
(Raskrinkavanje.ba)