Foto: Raskrinkavanje.ba
Na Facebook stranici Hrvatske udruge roditelja aktivista, organizacije koja promoviše antivakcinacijske narative, 2. decembra 2023. godine objavljen je videosnimak uz citat “doktora Sama Whitea” koji navodi da je riječ o “pravoj televizijskoj reklami” iz Kanade kojom se “normalizuje novi fenomen” – srčani udari kod djece.
"Ovo je prava televizijska reklama u Kanadi koja prikazuje djecu koja imaju srčani udar. Kad sam prošao naprednu pedijatrijsku obuku za održavanje života (nekad!), jedna od prvih stvari koje vas nauče je da je nevjerojatno rijetko da dijete doživi srčani zastoj. Rečeno vam je da očekujete respiratorni zastoj. Na primjer kao posljedica utapanja. Sad, srčani zastoj kod djece je 'reklama'.
To je stvarno. Događa se.
Tužno je vidjeti kako današnja medicina naizgled normalizira ovaj takozvani ‘neobjašnjivi novi fenomen’ – kod onih koji su oduvijek trebali biti zaštićeni od zla ovoga svijeta."
Dr. Sam White
Foto: Screenshot Facebook objave
Videosnimak u trajanju od jedne minute prikazuje život i smrt mladića, uz kadrove njegove porodice i liječenja.
Do vremena pisanja ove analize videosnimak s Facebook stranice Hrvatska udruga roditelja aktivista ostvario je 270 reakcija i 20 komentara. Podijeljen je 110 puta i zabilježio je 16.000 pregleda.
Videosnimak je objavljen i na Facebook stranici Građansko buđenje istog dana, uz identičan opis. Objavljen je i 16. februara 2024. godine na privatnom Facebook profilu (1) uz opis: “Ovo je prava TV reklama u Kanadi koja prikazuje djecu kako doživljavaju srčani udar...........”
Šta su činjenice?
Pretraga kadrova iz “kanadske televizijske reklame” pokazuje da je riječ o reklamnom spotu koji je 2. oktobra 2023. godine objavila organizacija The SickKids Foundation. Prema navodima sa zvanične stranice, organizacija je posvećena prikupljanju sredstava za rad dječije bolnice The Hospital for Sick Children u Kanadi.
Snimak se dijelio i engleskim govornim područjem uz navode kojima se implicira da je smrt mladića sa snimka uzrokovana vakcinacijom protiv Covid-19. Tačnost tih navoda analizirao je Associated France Press (AFP). U analizi objavljenoj 7. decembra 2023. godine navodi se da je riječ o spotu koji prikazuje priču mladića s hipertrofičnom kardiomiopatijom (eng. hypertrophic cardiomyopathy, HCM).
Portparolka Fondacije “SickKids” za AFP je objasnila da je riječ o “genetskom stanju srca za koje se vjeruje da je vodeći uzrok iznenadne srčane smrti (SCS) kod mlađih osoba”.
Tania Kwong, portparolka Fondacije “SickKids”, rekla je da je spot napravljen da prikaže prednosti modela njege u bolnici koji koristi izračun za predviđanje rizika koji može odrediti vjerovatnoću iznenadne srčane smrti pacijenta s HCM-om. Da bi se to ilustrovalo, reklama opisuje kako je život pravog HCM pacijenta, Nathana, mogao biti spašen ovim sistemom.
“Nathanov rizik od iznenadne srčane smrti tada nije bio utvrđen”, rekla je Kwong.
“Uprkos svim naporima da ga se oživi, Nathan je umro neposredno prije svog 11. rođendana 2008. godine.”
AFP u svojoj analizi ističe da termini “srčani udar” i “srčani zastoj” nisu sinonimi. U analiziranim objavama kod nas koristi se termin “srčani udar”, kao i u objavama čiju je tačnost provjerio AFP.
Obmanjujuće objave o spotu koriste izraze “srčani udar” i “srčani zastoj” kao sinonime. Ali kanadska Fondacija za srce i moždani udar (HSFC) kaže da se srčani udar dešava kada krv prestane da dolazi do srca, dok srčani zastoj znači da je srce potpuno stalo (arhivirano ovdje).
Kwong je rekla da je pacijent predstavljen u reklami preminuo od iznenadne srčane smrti, koju uzrokuje srčani zastoj, prema definiciji Mayo Clinic.
Dakle, mladić po čijoj je životnoj priči napravljen spot preminuo je od iznenadne srčane smrti uzrokovane hipertrofičnom kardiomiopatijom, ne zbog “srčanog udara”.
Vakcine protiv Covid-19 i teorije zavjere o “iznenadnim” smrtima
Protivnici/e vakcinacije često dijele tvrdnje koje “podupiru” teoriju zavjere o iznenadnim i neobjašnjivim smrtima, obično poznatih ličnosti i sportista, koje su zapravo uzrokovane vakcinama protiv Covid-19. Za ove se smrti najčešće navodi da su posljedica srčanog udara uzrokovanog vakcinacijom.
U analiziranim se objavama implicira da su ovakve smrti učestale kod mlade populacije, odnosno da su “neobjašnjivi novi fenomen”, budući da mladi ne umiru često od srčanog udara, te da medicinski autoriteti sada “normalizuju” ovaj “fenomen” televizijskim spotovima, odnosno nastoje ga prikazati kao nešto normalno, a ne kao posljedicu vakcinacije.
Raskrinkavanje je tako u analizi objavljenoj 15. decembra 2023. godine navelo da rasprostranjena tvrdnja da je srčani udar “česta nuspojava nakon vakcinacije protiv Covid-19” netačna. U pomenutoj analizi navodi se:
Ne postoje dokazi da vakcine protiv Covid-19 uzrokuju ili povećavaju rizik od srčanog udara. Zabilježeno je da pojedine vakcine protiv Covid-19 u rijetkim slučajevima mogu izazvati stanja pod nazivom miokarditis i perikarditis, odnosno upalu srčanog mišića i upalu spoljašnje sluznice srca. U rijetkim slučajevima kada je ova nuspojava zabilježena, pacijenti/ce su se brzo oporavili/e. Rizik od miokarditisa veći je u slučaju infekcije Covid-19 nego od vakcinacije protiv ove bolesti.
Raskrinkavanje je ranije pisalo o neutemeljenim tvrdnjama da su vakcine protiv Covid-19 uzrokovale smrti javnih ličnosti, sportista/kinja ili građana/ki koji/e su preminuli/e na javnom mjestu (1, 2, 3, 4).
Kako smo već naveli, kanadski spot ne prikazuje smrt mladića od srčanog udara, već od iznenadne srčane smrti uzrokovane genetskim stanjem srca.
Iznenadna srčana smrt mladih osoba nije ni “novi fenomen”, niti je česta, što pokazuju rezultati pretrage ključnih riječi. Na primjer, u naučnom radu objavljenom 2010. godine pod naslovom “Iznenadna srčana smrt kod djece i adolescenata (isključujući sindrom iznenadne dojenčadi)” (eng. Sudden cardiac death in children and adolescents (excluding Sudden Infant Death Syndrome) navodi se podatak da se 25% ovakvih smrtnih slučajeva, koji su rijetki, dešava tokom sportskih aktivnosti. Ističe se i da je u vrijeme objave rada “prevalencija bolesti procijenjena na čak 1 na 500 kod mladih odraslih osoba” koje imaju hipertrofičnu kardiomiopatiju.
Ko je Samuel White?
Doktor Samuel White, kako pokazuje pretraga (link), bio je ljekar s praksom u gradu Hampshire u Engleskoj. Pažnju medija poput BBC-a privukao je 2021. godine. Kako se navodi u izvještaju koji je BBC objavio u novembru 2021. godine (link), Samuel White napustio je medicinsku praksu u februaru te godine. Pažnju javnosti izazvao je nakon optužbi da na društvenim mrežama širi dezinformacije o Covid-19. Između ostalog, navodi BBC, on je tvrdio kako “maske ne čine ništa” u sprečavanju širenja pandemije te kako “vlasti lažu građane” o ozbiljnosti pandemije.
Dakle, spot kanadske organizacije napravljen je da ispriča priču mladića koji je bolovao od hipertrofične kardiomiopatije i pretrpio iznenadnu srčanu smrt, s ciljem da se ukaže na efikasnije načine prevencije ovakvih slučajeva. Nije napravljen da “normalizuje novi fenomen” smrti od srčanog udara među mladima. Taj “fenomen” je izmišljen, a promovišu ga protivnici/e vakcinacije koji/e neutemeljeno pripisuju “iznenadne” i “neobjašnjive” smrti vakcinama protiv Covid-19.
Shodno navedenim činjenicama, objave u kojima se tvrdi da je kanadski spot “televizijska reklama” koja “normalizuje novi fenomen” umiranja mladih od srčanog udara ocjenjujemo kao manipulisanje činjenicama i teoriju zavjere.
(Raskrinkavanje.ba)