Foto: Freepik
Na Facebooku je 9. februara 2024. godine objavljen status sa dugim spiskom hemijskih jedinjenja i drugih supstanci koje se navodno ubrizgavaju djeci do pet godina putem vakcina. Za neka od jedinjenja i supstanci dodana su “objašnjenja” iz kojih je jasno da su opasna. Tako se za aluminijum navodi da je neurotoksin, za polisorbat 80 da je kancerogen, za natrijum tetraborat da se koristi kao insekticid, za kalijum hlorid da se koristi kao sredstvo za smaknuće “u smrtonosnoj injekciji” i slično.
Kao sastojci vakcina navedeni su i pileći embrioni, bubrezi psa ili majmuna, tragovi MRC5 proteina te embrionske ćelije.
Ovaj status dijelili su u februaru i drugi Facebook korisnici/e (1, 2). Objave su zabilježile značajan broj interakcija na Facebooku. Jedna od njih podijeljena je preko 1.500 puta.
Nešto drugačija verzija ove objave dijelila se 2020. godine (1, 2), a ove su tvrdnje prisutne na internetu bar od 2018. godine. U starijim objavama navodi se da je riječ o sadržaju preuzetom iz knjige “Šta farmaceutske kompanije ne žele da znate o vakcinama” dr. Todda Elsnera.
Dugačkim spiskom navodno opasnih sastojaka vakcina koje se daju djeci ranije su se bavile strane fact-checking platforme Reuters i AFP Fact-check, a o njima je 2018. godine pisala i naučna novinarka i biologinja Jelena Kalić. U članku objavljenom na stranici Vakcine (.ba) Kalinić navodi da Elsner nema formalno medicinsko niti znanje iz biologije, imunologije, biohemije ili farmaceutike.
Elsner ima „doktorat“ iz kiropraktike, koja je već odavno u naučnim krugovima, posebno u krugovima medicine bazirane na dokazima okarakterisana kao praksa iza koje ne stoji nauka niti dokazi.
Budući da je spisak sastojaka dugačak, fokusiraćemo se na manipulacije koje se odnose na neke od njih.
Aluminijum i vakcine
U viralnim objavama se kao jedan od sastojaka vakcine navodi aluminijum. Protivnici/e vakcinacije često impliciraju da je njegova upotreba u vakcinama štetna po zdravlje. To se implicira i navedenom objavom budući da je u zagradi dodato da je neurotoksin.
5,700 mcg aluminijuma (neurotoksin)
Aluminijum zaista jeste neurotoksin, međutim, količina koja se koristi u vakcinama nema takav efekat. Raskrinkavanje je u više navrata pisalo o netačnim tvrdnjama o štetnosti aluminijuma u vakcinama (1, 2).
Jelena Kalinić u članku iz 2018. navodi da se u vakcinama uglavnom koriste dva spoja aluminijuma – aluminijum fosfat i aluminijum hidroksid, te da oni imaju funkciju adjuvanata (tvari koje pomažu da organizam reaguje na uneseni antigen i pomažu u stvaranju imunog odgovora organizma). Kako je objašnjeno, neke vakcine ne sadrže živog uzročnika, ili sadrže tek dio uzročnika, zbog čega organizam slabije reaguje, pa je potrebno da se imunološka reakcija “usmjeri” na pravi način.
Količina aluminijevih soli u vakcinama iznosi oko 2 mg, a samog aluminijuma oko 1 mg, a to nisu ni približne potencijalno toksične količine. Ako se beba hrani formulama, može ingestirati 38 mg aluminijuma, a preko hrane bazirane na soji čak 117 mg aluminijuma (oba broja se odnose na prvih 6 mjeseci života). DTaP vakcina po dozi sadrži < 0.33 do < 0.625 mg aluminijuma, a DTaP/IPV/Hib vakcina manje od 0.35 mg aluminijuma po dozi.
Evropska agencija za lijekove i medicinska sredstva (EMA) za Faktograf je povodom tvrdnje o štetnosti aluminijuma u vakcinama rekla da “do danas nema znanstvenih dokaza da male količine aluminija korištene u trenutno odobrenim cjepivima u EU mogu uzrokovati neurotoksičnost nakon cijepljenja”.
Formaldehid i vakcine
Na sličan se način u analiziranim objavama problematizuje upotreba formaldehida u vakcinama.
•801,6 mcg formaldehida (kancerogen, sredstvo za balzamiranje)
Kako je objašnjeno na stranici Vakcine (.ba), formaldehid je jedinjenje koje se u vakcinama koristi kao sredstvo koje “toksin (otrov) tetanusa i difterije pretvara u anatoksin – protein koji više nije toksičan, odnosno opasan, ali potiče stvaranje obrambenih protutijela”. Jedinjenje se nakon obrade uklanja iz vakcina, a preostale količine su veoma male.
Nakon procesa obrade formaldehid se uklanja i Europska farmakopeja je vrlo striktna – ne smije ga zaostati više od 0,2mg/mL. Za prosječni volumen vakcina od 0,5mL to je manje od 0,1mg po dozi.
Kako se navodi u članku, ova količina formaldehida manja je od količine tog spoja kog stvaramo sami i unosimo hranom ili ga dobivamo iz zdrave crijevne flore. Radi poređenja, navedeno je da čaša mlijeka može sadržavati formaldehid u količinama do 0,2 mg. U 100 grama karfiola može ga biti 3,5 mg.
Polisorbat 80, natrijum tetraborat i vakcine
U viralnim objavama takođe se implicira da je upotreba polisorbata 80 u vakcinama opasna.
Više od 560 mcg polisorbata 80 (kancerogen)
Polisorbat 80 je zaista sastojak nekih vakcina, poput bOPV, a sadrže ga i neke DTaP-IPV-HiB vakcine, navodi se na stranici Vakcine (.ba). Ovo jedinjenje koristi se kao emulgator u hrani (služi da ujednači smjese, odnosno stabilizira ih), a funkciju stabilizacije polisorbat ima i u vakcinama, navodi ovaj izvor.
Porcija sladoleda (1/2 zdjele – ok, vi možda pojedete više sladoleda) može sadržavati oko 170.000 mikrograma polisorbata 80. U dozi vakcine ga ima znatno manje oko 25-50 mikrograma, u ovisnosti od vakcine.
Ovaj sastojak ne izaziva neplodnost, niti slabi imunološki sistem. Također nije ni kancerogen. U vakcinama se pomoćno sastojci nalaze u tako malim dozama da ne bi smjeli izazvati zabrinutost, a većina ih se nalazi i u drugim proizvodima.
Opasnost natrijum tetraborata (boraksa) se u analiziranim objavama naglašava isticanjem da je riječ o insekticidu.
70 mcg natrijum tetraborata (boraks, koristi se kao insekticid)
Boraks, koji se naziva i natrijev tetraborat, ima mnoge namjene; koristi se u kozmetici, sredstvima za čišćenje, pa i kao insekticid. Iako postoje rizici po zdravlje povezani sa ovim jedinjenjem, količina koja se koristi u vakcinama je sigurna. Ovo se navodi na stranici Projekat znanja o vakcinama, koju vodi Univerzitet Oxford.
Natrijev borat (boraks): nekoliko mikrograma (milioniti dio grama) može ostati u vakcini protiv hepatitisa B (HBVaxPro) i vakcini protiv HPV-a (Gardasil). Ova količina premala je da bi uzrokovala bilo kakvu štetu.
Na sličan način implicira se i da je upotreba kalijum hlorida opasna.
116 mcg kalijum hlorida (koristi se u smrtonosnoj injekciji)
AFP Fact Check se u svojoj analizi osvrnuo na ovu tvrdnju.
Profesor Francois Chast, počasni predsjednik francuske Nacionalne akademije za farmaciju, rekao je za AFP: “Opasna doza bila bi veća od 1 do 2 grama; 116 mcg je doza 10.000 puta manja od te.”
Chast je takođe objasnio da se smrtonosne injekcije daju intravenozno.
“Vakcine se ne ubrizgavaju u venu.”
Kako se navodi na stranici Projekta znanje o vakcinama, soli na bazi kalijevog fosfata i natrijevog fosfata, koje se takođe pominju u analiziranim objavama, uobičajeni su i bezopasni sastojci vakcina koji održavaju pH ravnotežu i pomažu da “fragmenti aktivnog sastojka lebde u vodi, tako da se ne talože”.
Dakle, u ovim slučajevima, ove supstance zaista jesu u sastavu nekih vakcina. Međutim, količine koje se koriste u vakcinama su bezbjedne. Manipulativnim isticanjem osobina ovih supstanci, bez konteksta i napomene o sigurnim količinama, nastoji se izazvati strah od vakcina.
Želatin i urea
Pored straha, viralnim objavama takođe se nastoji izazvati osjećaj gađenja prema vakcinama. Tako se na manipulativan i banalan način govori o upotrebi uree i želatina.
23,250 mcg želatina (mlevene iznutrice)
(...)
5.000 mcg uree (otpadni proizvod ljudskog urina)
Kako navodi Reuters, želatin se obično nalazi u nekim MMR vakcinama, vakcinama protiv tifusa i žute groznice, dok se urea može naći u vakcinama protiv denga groznice i varičele. Oni se u vakcinama koriste kao pomoćne tvari, odnosno kao stabilizatori. Iako su želatin i urea ponekad sadržani u vakcinama kao stabilizatori, nazivati ih “zgnječenim životinjskim dijelovima” i “otpadom iz ljudskog urina” obmanjujuće je, navodi Reuters.
Projekt znanje o vakcinama (VKP) kojim upravlja Oxford Vaccine Group na Univerzitetu Oxford navodi da se želatin “proizveden od svinja koristi u nekim živim vakcinama kao stabilizator za zaštitu živih virusa od uticaja temperature. Želatin u vakcinama visoko je prečišćen i hidrolizovan (razgrađuje se vodom), tako da se razlikuje od prirodnog želatina koja se koristi u hrani (ovdje)”.
(...)
VKP takođe navodi da se urea, bezopasno organsko jedinjenje koje se nalazi u tijelu, ponekad koristi i kao stabilizator u vakcinama. Urea, poznata i kao karbamid, “ne nalazi se samo u urinu svih sisara, već i u njihovoj krvi, žuči, mlijeku i znoju“, jer se proteini razlažu normalnim tjelesnim funkcijama (ovdje).
Pileći i ljudski embrioni, i životinjski bubrezi
Na sličan način predstavljena je upotreba ćelijskih linija dobijenih iz tkiva životinja i ljudi u razvoju i proizvodnji vakcina. Tako su kao sastojci vakcina pobrojani sljedeći:
* bubreg psa i/ili bubreg majmuna
(...)
* pileći embrion, kokošje jaje i/ili pačje jaje.
• Nepoznate količine VI-38 ćelijskih ostataka (abortirane ćelijske linije devojčice embriona)
(...)
* ljudske diploidne ćelije (proistekle iz abortiranog ljudskog fetalnog tkiva)
(...)
* ostaci MRC5 proteina (embrion dečak)
Ovdje je riječ o manipulativnom i netačnom predstavljanju upotrebe ćelijskih linija dobijenih iz životinjskih ili ljudskih tkiva u procesu proizvodnje vakcina, konkretno u procesu uzgoja virusa za ove potrebe. Kalinić na stranici Vakcine (.ba) navodi da virus mora da bude u živoj ćeliji kako bi se “razmnožavao”, što znači da se mora uzgajati u kulturi ćelija. Budući da su neki virusi specifični samo za ljude, za potrebe pravljenja vakcina ti se virusi uzgajaju u kulturi ljudskih tkiva, odnosno ćelija.
Naučnici koriste humane ćelije koje se mogu dijeliti i onda od tih ćelija tkiva stvaraju posebne ćelijske linije, u kojima su sve ćelije genetički iste (klonovi).
Neke ćelijske linije koje se koriste u proizvodnji vakcina dobijene su iz fetalnih tkiva. Takva je ćelijska linija WI-38, koja se se koristi za proizvodnju virusa koji se nalaze u vakcini protiv morbila, zaušnjaka i rubeole, te ćelijska linija MRC-5 , koja datira iz 1966. Kalinić u članku navodi i da se ćelijske linije ne nalaze u vakcinama.
Također, još je bitnije shvatiti da se one ne nalaze u vakcinama, jer se materijal za vakcine mora pročistiti. Moguće je jedino da postoje ostaci (reziduumi) DNK ovih ćelijskih linija, ali se oni nalaze tek u tragovima. Ipak, čak i ako je nešto u tragovima, ono mora biti navedeno na deklaraciji i u sastojcima. Upravo na linku ovdje možete vidjeti kako su DNK (DNA) i MRC-5 ćelijske linije navedene kao „reziduumi u toku proizvodnje“ (manufacturing residue) te u kojim se vakcinama nalaze.
U istom članku, Kalinić se osvrnula i na navodno prisustvo životinjskih tkiva u vakcinama.
Ćelije abortiranih embrija u vakcinama, pileći embriji i ćelije iz bubrega majmuna: pitanje da li se ovi biološki materijali nalaze u vakcinama često je pitanje. Dakle, da li ovog materijala ima u vakcinama?
Kratko i jasno: ne! Međutim, ova iskrivljena i izmanipulirana teza ima za cilj da se ljudima vakcine gade i da ih se boje. Istina je da, iako se virusi za neke vakcine moraju uzgajati na ćelijskim linijama (jer ne mogu bez ćelija opstati), to ne znači da vakcine kao krajnji proizvod sadrže ove ćelije. Ćelije su iz vakcina uklonjene.
Raskrinkavanje je do sada u više navrata opovrglo ovakve tvrdnje (1, 2).
Shodno navedenom, objave sa spiskom navodnih i stvarnih sastojaka vakcina, za koje se implicira da su opasne i da ih djeca prime do pete godine, ocjenjujemo kao dezinformaciju, manipulisanje činjenicama i pseudonauku.
(Raskrinkavanje.ba)