Foto: Freepik.com
Kako donose veliku materijalnu štetu i stradanja, zemljotresi, kao i ostale prirodne katastrofe, privlače pažnju čitatelja/ki te se redovno mogu naći u medijskim izvještajima. No, često je izvještavanje o ovoj temi praćeno različitim manipulacijama, dezinformacijama i senzacionalizmom. Budući da su čitatelji/ke više zainteresovani/e za događaje i pojave koji se dešavaju bliže njihovom mjestu stanovanja, mediji često, s ciljem privlačenja više posjeta, iz naslova o katastrofama izostavljaju informaciju o tome gdje se nešto desilo. Dodavanjem različitih nepotpunih ili netačnih informacija u naslovima u drugim se slučajevima, pak, manipulativno nastoji prikazati da se nešto desilo bliže nego što jeste.
Tako je bilo i nedavno, nakon što je zemljotres jačine 7 stepeni po Richterovoj skali pogodio 27. jula sjever Filipina, usmrtivši najmanje pet osoba. Povrijeđeno je 130 osoba, a o svemu su izvijestili brojni mediji u regionu. Ipak, pojedini portali su tekstove opremili naslovima koji čitatelje/ke navode na zaključak da se zemljotres desio u našem regionu, s ciljem privlačenja klikova.
Tako je na portalu Zdravlje svaki dan 27. jula 2022. godine objavljen članak s naslovom u kom se tvrdi da je “stravičan zemljotres pogodio regiju”:
UPRAVO JAVLJENO…STRAVIČAN ZEMLJOTRES JAČINE 7 RIHTERA POGODIO REGIJU! Strašni prizori, srušene zgrade, bolnica evakuisana..Ljudi u PANICI napuštali domove, HAOS
U tekstu je, pak, objašnjeno da je riječ o zemljotresu koji je pogodio Filipine, državu u jugoistočnoj Aziji.
Zemljotres jačine 7,1 jedinica po Rihteru pogodio je ostrvo Luzon na Filipinima. Povređena je jedna osoba, dok su mnoge zgrade oštećene, a ima i srušenih dosta. Geološka služba SAD saopštila je da je filipinsko ostrvo Luzon pogodio snažan zemljotres, koji je izazvao veliku štetu na jednoj bolnici i više zgrtada na severu zemlje, prenose tamošnje agencije. Povređena je jedna osoba, a za sada nemamo izveštaja o eventualnim žrtvama potresa čiji je epicentar bio na oko 11 kilometara jugoistočno od grada Ždolorea i na dubini od 10 kilometara javlja Rojters.
Identičnim naslovom svoje tekstove opremili su i Žena portal i Kreacije. I u jednom i drugom članku navodi se da je riječ o potresu na Filipinima.
Sadržaj ovih članaka gotovo je identičan članku objavljenom 27. jula 2022. na portalu Dnevni avaz. Ipak, dok se u naslovu portala Dnevni avaz jasno navodi da se zemljotres dogodio na Filipinima, pomenuti anonimni portali tu su informaciju izostavili.
Upotrebom pojma “regija” svjesno su čitatelje/ke pokušali “namamiti” da otvore članak, budući da ova odrednica, upotrijebljena u ovom kontekstu, upućuje na zaključak da se zemljotres dogodio u našoj regiji, odnosno u zemljama okruženja.
Iako ovaj termin može podrazumijevati različita značenja (može se odnositi na regije unutar zemlje ili unutar kontinenta), u ovom obliku i iz perspektive medija na našem govornom području on ne može biti adekvatan da opiše nešto što se desilo čak na Filipinima. Očigledno je riječ o senzacionalističkom naslovu kome je jedina svrha ostvarivanje što više posjeta pomenutim portalima.
U svim navedenim slučajevima radi se o anonimnim portalima o čijim smo manipulativnim taktikama prikupljanja klikova pisali u više analiza (1, 2, 3, 4 ).
Slične su se manipulacije u domaćim medijima pojavile i nakon što je snažan zemljotres 23. juna pogodio Afganistan. Na dva anonimna portala (Lifestyledom dom, Dobar dan) objavljeni su članci koji svojim nedovoljno preciznim naslovom čitatelje/ke nastoje navesti na pogrešan zaključak – da se zemljotres desio u Bosni i Hercegovini ili nekoj drugoj od zemalja u regiji u kojoj se čitaju članci ovih portala.
PRE 5 MINUTA…STRAVIČAN ZEMLJOTRES U GLAVNOM GRADU! UDAR OD 6,1 STEPEN, NAJMANJE 250 POGINULIH! STRAŠNI PRIZORI (VIDEO)
Epicentar zemljotresa tada je bio 44 km od grada Kosta na jugoistoku zemlje. Međutim, navedeni portali otišli su i korak dalje u nastojanju navođenja čitatelj/ki na pogrešan zaključak. Kao fotografija ovih članaka korištena je mapa, koja epicentar zemljotresa pogrešno smješta u Bosnu i Hercegovinu.
Svi navedeni članci su u međuvremenu obrisani.
Pomenuti članci dobijaju ocjenu klikbejt.
(Raskrinkavanje.ba)