Večernje novosti su 3. jula ove godine objavile članak sa naslovom:
“NOVOSTI” OTKRIVAJU
Rat bezbednosne službe BiH (OBA) protiv naše države: Podmeću da Rusi u Srbiji treniraju svoje obaveštajce
U članku se navodi da je Obavještajno-bezbjednosna agencija BiH (OBA) pripremila dokument, namijenjen “stranim službama”, koji sadrži netačne tvrdnje o djelovanju ruskih vojno-obavještajnih snaga u Srbiji. Prema navodima Večernjih novosti, netačne informacije iznesene u dokumentu uključuju i tvrdnje da ruska obavještajna služba vrši “obuke za destabilizaciju Balkana” na poligonima u Srbiji, uz znanje i odobrenje “državnog i vojnog vrha”.
Večernje novosti nisu navele ko je izvor ove informacije, niti ponudile bilo kakav dokaz za postojanje dokumenta za koji se navodi da mu je cilj da “optuži Srbiju i Rusiju za destabilizaciju regiona”. U tekstu se prenosi citat neimenovane osobe koja se predstavlja kao izvor Večernjih novosti:
Sadržaj dokumenta implicira da su cilj "destabilizacije" zapravo pre svega Kosovo i Metohija i Bosna i Hercegovina - navodi izvor "Novosti".
Isti sagovornik objašnjava da je jedan od prioriteta OBA praćenje aktivnosti Ruske Federacije u BiH, ali i na prostoru čitavog Balkana:
- Ovim dokumentom ta agencija verovatno pokušava da se nametne kao kredibilan partner stranim službama u praćenju i sprečavanju prodora ruskog uticaja. Ipak, ovaj pokušaj plasiranja lažnih informacija teško da će naići na uspeh budući da bilo koja ozbiljna služba može lako da proveri njihovu verodostojnost.
Slične tvrdnje o borbi protiv ruskog uticaja, bez onih o postojanju “dokumenta”, se zatim ponovo javljaju u tekstu u izjavi sagovornika Ljubana Karana, koji je potpisan kao penzionisani oficir KOS-a (jugoslavenske Kontraobavještajne službe):
Penzionisani oficir KOS Ljuban Karan kaže da je OBA trebalo da bude zajednička služba za oba entiteta, ali da od samog formiranja ona to nije bila:
- To je posebno došlo do izražaja u poslednje dve godine, kada OBA radi isključivo protiv RS i Srbije. Bilo je čak i afera i pokušaja prisluškivanja političara i novinara, ne samo u Srpskoj, već i u Srbiji. Međutim, oni to ne rade ni po svojoj ideji, ni uz svoju logistiku. OBA je, zapravo, ekspozitura britanske službe MI-6 i to je nešto što se već dugo zna. Britanci nastoje da prikažu kako se, navodno, bore protiv "ruskog malignog uticaja", što je obična izmišljotina. "Maligni uticaj" je samo opravdanje da bi sprovodili ofanzivna dejstva prema Srbiji i RS.
Karan kaže da postoji neka vrsta udruženja obaveštajnih službi članica NATO u kojem glavnu reč vode MI-6 i CIA, koje koordiniraju radom balkanskih agencija koje su pod njihovim uticajem i organizuju podelu posla:
- OBA je u toj raspodeli dobila zadatak destabilizacije RS i Srbije. Njihove optužbe da neko ovde obučava kadrove za potrebe Rusije čista su izmišljotina. Slično kao što je crnogorski državni vrh svojevremeno inscenirao kako je nekakav prekupac na kvantaškoj pijaci navodno vrhunski ruski agent koji je planirao atentat na Mila Đukanovića. Takve akcije postale su prozirne i teško nekoga mogu da prevare - zaključuje Karan.
Članak završava navodima o centrima koji služe za sprečavanje “ruskog uticaja”, koje je u prethodnim godinama iznosio aktuelni član Predsjedništva BiH, Milorad Dodik.
OPERACIJE BRITANACA
PREDSEDNIK RS Milorad Dodik tvrdio je da se u Sarajevu, Podgorici i Tirani nalaze tzv. centri za sprečavanje "ruskog malignog uticaja". Govorio je i da različitim akcijama usmerenim protiv Srpske i njenih političkih predstavnika rukovode britanski agenti. Takođe, Dodik je, pre dve godine, izjavio da je baza "Butmir" kod Sarajeva "prihvatilište za crne operacije" i da u njoj ima 2.000 pripadnika evropskih bezbednosnih snaga.
Navode Večernjih novosti o “dokumentu OBA”, istog dana je prenio portal Vesti online, dodavši im komentar Dževada Galijaševića, koji je iznio i nekoliko novih tvrdnji, uvodeći u priču i “talibane i mudžahedine” u Bosni:
Bakir sprema rat sa RS
Vešto skovan plan
Međutim, bosanski ekspert u borbi protiv međunarodnog terorizma Dževad Galijašević kaže da se nimalo ne smeju potcenjivati „destruktivne akcije i delovanje“ OBA BiH.
– Pogrešno je i opasno tumačiti aktivnosti OBA kao srljanje neke male obaveštajne službe iz Sarajeva. Izmišljanjem ruske pretnje i tajnih obuka paravojnih snaga iz RS na teritoriji Srbije, te praćenje i snimanje Milorada Dodika je ozbiljnije nego što se može pretpostaviti, zato što je OBA pod dikretnom kontrolom Bakira Izetbegovića – tvrdi Galijašević.
On navodi da širenje ovakvih informacija predstavlja vešto skovan plan da se Srbija predstavi kao zemlja koja u budućnosti planira oružane aktivnosti prema susedima.
(...)
Međutim, pravi nosilac specijalne operacije koja za cilj ima destabilizaciju regiona jeste OBA koja se koristi migrantskim potencijalom talibana i mudžahedina u Bosni, a za krajnji cilj ima formiranje organizacije koja će biti sposobna da izazove i kontroliše pobunu širih razmera protiv bezbednosnih i odbrambenih struktura u državi, a pre svega za vođenje ozbiljne ratne operacije protiv Republike Srpske – naglašava Galijašević.
Vesti online dalje navode Galijaševićevo tumačenje “cilja djelovanja” OBA, koje uključuje i obmanjivanje javnosti, iako je cijela “vijest” bazirana na tvrdnjama o tajnom dokumentu, namijenjenom neimenovanim obavještajnim službama:
Galijašević kaže da je osnovni cilj ovih tvrdnji OBA da se zatvore usta javnosti o aktuelnim problemima i homogenizuje narod protiv RS, Srbije i Rusije.
– Takve tajne operacije pod kontrolom islamističkog Sarajeva nikada nisu prestale, ali ova mirnodopska faza za dodatni cilj ima očuvanje obaveštajnog potencijala u političkim uslovima u kojima je Dodik najvažnija ličnost ustavne vlasti u Sarajevu. Bakir Izetbegović želi da preko OBA i dalje koristi taj moćni tajni aparat za održavanje kriznog stanja u BiH, kroz stalne sukobe sa Srbima i Hrvatima – tvrdi Galijašević.
Komentare i tvrdnje koje je dao Galijašević zatim su objavili SRNA, RTRS, Srpska info, ATV, Pravda, Fakti, Banjaluka24h i Vidovdan. Cijeli članak sa portala Vesti online prenijeli su Srbija danas, Informer, Intermagazin i Srpska reč, uz naslove poput sljedećih:
Bakir uveliko regrutuje migrante za rat sa Republikom Srpskom? Isplivali KRVAVI PLANOVI bosanskih obaveštajaca ( Srbija danas)
BAKIR REGRUTUJE MIGRANTE ZA RAT SA RS?! Šta se krije iza providnih izmišljotina Sarajeva o kampovima ruskih specijalaca u Srbiji! (Informer)
BAKIR REGRUTUJE MIGRANTE ZA RAT SA SRBIJOM! Isplivali krvavi planovi (Inter magazin)
BAKIR UVELIKO REGRUTUJE MIGRANTE ZA RAT SA REPUBLIKOM SRPSKOM? Isplivali KRVAVI PLANOVI bosanskih obaveštajaca! (Srpska reč)
Šta su činjenice?
Raskrinkavanje je pismenim upitom zatražilo komentar OBA na pisanje Večernjih novosti o navodnom tajnom dokumentu, ali odgovor do trenutka objave analize nismo dobili. Na naš upit o porijeklu ovih tvrdnji nisu odgovorile ni Novosti.
No, tvrdnje o postojanju tajnih dokumenata obavještajnih službi, bez ikakvih pratećih dokaza ili jasnih izvora, u medijima u Srbiji i RS se pojavljuju gotovo u pravilnim razmacima već godinama unazad, uvijek po istom obrascu. O nekoliko takvih primjera već smo pisali u protekle tri godine.
Tako su, recimo, Vesti online 2018. godine objavile gotovo identične tvrdnje o još jednom “dokumentu” koji se nikada nije materijalizirao. Ovim smo se tvrdnjama bavili u analizi koja je dostupna na ovom linku.
„'Vesti' su imale uvid u jedan od dokumenata koji uveliko kruži obaveštajnim prostorom Balkana, a u kome se navodi da je na osnovu 'raspoloživih informacija' intenziviran rad američkih i britanskih službi na prostoru Srbije i BiH, s ciljem destabilizacije vlasti u Srpskoj i da bi se smanjio ruski uticaj na Balkanu.“
(Vesti online, 2018)
U ranijim ovakvim člancima, pojavljivali su se isti sagovornici koji su iznosili iste ili slične tvrdnje poput onih koje su nedavno objavile Večernje novosti, Vesti online i drugi. U analizi iz februara 2018. godine smo se, tako, bavili sličnim tvrdnjama o “udaru na Republiku Srpsku i Srbiju”, koje su - ponovo - iznosili Dževad Galijašević i Ljuban Karan - već tada uveliko profilisani kao nekredibilni izvori “obavještajnih” informacija:
Među navedenim sagovornicima “Srpskog Telegrafa” našli su se Dževad Galijašević i Anđelko Kozomara, sa čijim se zapaljivim i neargumentovanim izjavama redovno susrećemo u člancima ovog tipa. Uz njih, čvrsta uvjerenja da će “Amerikanci otpočeti rat” iznijeli su i Ljuban Karan, predstavljen kao penzionisani pukovnik KOS-a (koji se već par godina bavi najavljivanjem novih ratova koje će pokrenuti čas Hrvatska, čas Amerika, a ponekad i svi zajedno); te Vladislav Jovanović, ministar inostranih poslova i ambasador Jugoslavije u UN iz vremena Slobodana Miloševića, koji je diplomatsku karijeru završio 2000. godine.
(Raskrinkavanje, 2018.)
Dževad Galijašević, koji je na portalu Vesti online predstavljen kao “bosanski ekspert u borbi protiv međunarodnog terorizma”, od ranije je poznat po iznošenju različitih neprovjerenih i netačnih tvrdnji, kojima smo se više puta bavili.
Njegove izjave o migrantima kao “teroristima”, takođe smo analizirali više puta - nijedna od njih se do sada nije pokazala utemeljenom u bilo kakvim činjenicama. Neke od takvih bile su tvrdnje da se "Republici Srpskoj oduzima zemljište" na koje će se “nastaniti migranti i teroristi iz Sirije" koje su se u medijima pojavile u februaru 2020. godine.
Galijašević je tada za Raskrinkavanje rekao da zapravo ne posjeduje nikakva konkretna saznanja o takvim planovima, te da se naprosto radi o njegovom “mišljenju”, o čemu smo pisali u analizi iz februara ove godine:
Raskrinkavanje je i ranije pisalo o Galijaševiću kao “ekspertu” za teorije zavjera od kojih mediji nerijetko prave vijesti kako je to bilo i u ovom slučaju gdje je njegovo mišljenje, za koje nam je objasnio da je bazirano na “mogućnosti”, predstavljeno kao činjenica. Njegovim tvrdnjama koje su mahom neprovjerene i/ili netačne smo se bavili više puta, što možete pročitati ovdje i ovdje.
Ni sama tvrdnja da se radi o “ekspertu u borbi protiv međunarodnog terorizma" nije tačna. Posredno ju je, zapravo, osporio i sam Galijašević, koji je medijsko tituliranje njega kao “stručnjaka za terorizam” ovako prokomentarisao u razgovoru za Balkansku Istraživačku mrežu (BIRN) u BiH, u decembru 2019. godine:
Galijašević za BIRN BiH kaže kako sebe smatra alternativnim izvorom informacija o terorizmu i kako nije tražio od medija da ga potpisuju kao stručnjaka.
“Mene pitaju za neku stvar, ad hoc analiza. Obično me zateknu u autu ili na času ili negdje. Zateknu me, dam izjavu, dam mišljenje. Šta će oni napraviti od toga, ja imam pametnija posla nego da provjeravam da li je nešto korišteno senzacionalistički ili nije”, kaže Galijašević.
Uprkos tome što Galijašević kontinuirano iznosi ničim potkrijepljene i često huškačke tvrdnje, za koje i sam kaže da predstavljaju tek njegovo “mišljenje”, njegove izjave se u pojedinim medijima i dalje redovno predstavljaju kao kredibilne informacije i/ili činjenične tvrdnje. Tako je bilo i u ovom slučaju, kada su njegova - ponovo ničim potkrijepljena - mišljenja predstavljena kao vijest o navodnoj opasnosti za BiH.
Neke od analiza u kojima smo se bavili tvrdnjama Dževada Galijaševića i/ili Ljubana Karana, pročitajte na linkovima ispod.
Bosnu nije “okupiralo desetine hiljada talibana koji napadaju RS”
Nebuloze o “naseljavanju terorista na zemljištu oduzetom od Republike Srpske"
RTRS, Sputnik i “eksperti” za teorije zavjera
Galijaševićev desetogodišnji terorista
Među migrantima nisu “vojnici terorističkog ISIL-a”
Što se tiče tvrdnji o praćenju i prisluškivanju političara/ki iz Srbije i Republike Srpske, i one su “cikličnog” karaktera. U medijima poput Večernjih novosti, one se takođe ponavljaju iz godine u godinu, bez ikakvih dokaza. O tome je još 15.10.2018. pisao naš partnerski portal iz Crne Gore, Raskrinkavanje (.me). Kako je u utvrđeno u ovoj analizi, Večernje novosti još od 2016. godine objavljuju članke o navodnom prisluškivanju, svaki put bez navođenja konkretnih dokaza o tome.
Dakle, nijedna tvrdnja navedena u analiziranim člancima nije potkrijepljena nikakvim materijalnim dokazima, a rijetki imenovani izvori navedenih “informacija” su potvrđeno nekredibilni, njihove tvrdnje o navodnim tajnim operacijama “destabilizacije Srbije i BiH” za koje se “regrutuju migranti” i koje podrazumijevaju praćenje i prisluškivanje političkih figura, kao i navode da Bakir Izetbegović “sprema rat protiv RS” ocjenjujemo kao lažne vijesti i teoriju zavjere.
(Raskrinkavanje.ba)
Napomena
1.9.2023. Članak portala Srna koji je ocijenjen u ovoj analizi naknadno je povezan i sa analizom i naknadno su mu dodate ocjene zbog tehničkih razloga.