HAARP nije napravio polarnu svjetlost iznad regiona

Foto: Freepik

Početkom novembra, aurora borealis, ili polarna svjetlost, bila je vidljiva u regionu, te su se fotografije ovog fenomena dijelile na društvenim mrežama. No, pojedini/e korisnici/e društvenih mreža izrazili/e su sumnju da je riječ o prirodnom fenomenu. Tvrdili/e su da je polarnu svjetlost nemoguće vidjeti na Balkanu, a sumnje im je izazvala i crvena boja.

Na društvenim mrežama dijeljene su i objave u kojima se implicira, ponegdje i eksplicitno tvrdi, da je fenomen u novembru izazvao HAARP.

Dan nakon što je ovaj fenomen uočen, na Facebooku je objavljen screenshot članka portala Klix u kome se navodi da se na društvenim mrežama dijele fotografije crvene svjetlosti koja je obasjala nebo iznad Bosanskog Novog. U samom članku objašnjeno je da je riječ o aurori borealis, no screenshot je napravljen tako da ne sadrži tu informaciju. Fotografija, u kombinaciji s ispisanim statusom, sugeriše da je svjetlost izazvana HAARP-om, što se može zaključiti iz komentara na ovu objavu.

Objave u kojima se implicira ili tvrdi da je HAARP odgovoran za pojavu aurore borealis dijelili/e su korisnici/e društvenih mreža iz Srbije i Hrvatske. Za razliku od prethodne, u Facebook objavi od 6. novembra ova tvrdnja je eksplicitnija.

🔥🔥🔥 I dok MSM pokušava naći "logične" odgovore, "Aurora borealis" je viđena diljem Zemlje.... HAARP radi punim pogonom

Tvrdnje da je HAARP “krivac” za pojavu polarne svjetlosti neki/e korisnici/e potkrijepili/e su screenshotima objava i članaka u kojima se od 4. do 7. novembra najavljuje istraživanje HAARP-a. Pojedini/e korisnici/e Facebooka tako su dijelili/e sliku na kojoj se, jedna pored druge, vide najava spomenute četverodnevne istraživačke kampanje HAARP-a i fotografija aurore borealis. Pomenutu sliku objavilo je nekoliko korisnika/ca na društvenim mrežama (1, 2, 3, 4). 

Ovu sliku objavio je portal Novi vesnik, u članku koji je identičan objavama na društvenim mrežama. Članak je opremljen naslovom u kome se tvrdi da je aurora borealis, koja je bila vidljiva u nedjelju veče 5. novembra, izazvana HAARP-om. 

POLARNA SVETLOST NA NEBU PRETHODNIH DANA JE SISTEM HAARP

Ovo je u svom članku ustvrdio i portal Muralist 9. novembra.

Polarna svjetlost viđena i u Međimurju u stvari je HAARP-ov pokus!    

Nedavno se iznad Hrvatske i Slovenije pojavila aurora borealis ili polarna svjetlost koja je izazvala veliku senzaciju jer to na ovim prostorima nije nikad viđeno, ili nije dokumentirano. Privilegiju da vide ovu svjetlost imali su i Međimurci koji su je i snimili. Objašnjenje je bilo da je to prirodni fenomen, no da li je?” 

Muralist u nastavku članka prenosi tekst portala Kozmos objavljen 4. novembra, u kome se izvještava da bi “stanovnici Aljaske i posjetitelji uskoro mogli biti svjedoci neobičnog prizora na nebu – umjetnog sjaja proizvedenog od strane programa High-frequency Active Auroral Research Program!” U ovom se članku navodi da se “umjetni sjaj proizvodi dinamičkim uzbudom elektrona u ionosferi na način sličan procesima koji stvaraju prirodnu auroru”, a dalje se objašnjava način na koji se to radi. 

Šta su činjenice?

Kako se navodi na stranici Hrvatske enciklopedije, polarna svjetlost je svjetlosna pojava “u visokim slojevima atmosfere u obliku lukova, korona, pruga, zavjesa i difuznih svijetlih ploha”. Polarna svjetlost na sjevernoj hemisferi naziva se aurora borealis, a na južnoj aurora australis. Prema ovom izvoru, polarna svjetlost je uglavnom vidljiva u polarnim krajevima, a njena pojava je rjeđa kako raste udaljenost od magnetskih polova.

Polarna svjetlost u Zemljinoj atmosferi nastaje kada brze (300 do 1200 km/s), električki nabijene čestice (npr. ioni, elektroni) Sunčeva vjetra uđu u Zemljino magnetsko polje pa se ubrzavajući se prema Zemljinim magnetskim polovima sudaraju s česticama zraka i pobuđuju ih na emisiju svjetlosti, najčešće na visinama između 90 i 150 km. 

Zašto se aurora borealis uglavnom vidi na polovima i kada se može vidjeti u našim krajevima možete pročitati u našoj analizi objavljenoj 13. novembra. U njoj smo prenijeli i objašnjenje različitih boja polarne svjetlosti. 

Polarnu svjetlost koja je u nedjelju veče 5. novembra bila vidljiva u Bosni i Hercegovini, Srbiji, Hrvatskoj, ali i drugim evropskim zemljama, pokrenula je snažna geomagnetska oluja koja je vrhunac dostigla 5. novembra. Kako navodi portal Space, ona je na skali od pet stepeni imala jačinu G3.

Prema pisanju spaceweather.com, geomagnetske oluje su poremećaji Zemljinog magnetskog polja uzrokovani sunčevim materijalom iz izbacivanja koronarne mase (CME) — velikih ispuštanja plazme i magnetskih polja iz Sunčeve atmosfere. Ovu konkretnu geomagnetsku oluju izazvali su ne jedan, nego dva CME-a koji su udarili u Zemlju 4. i 5. novembra.

Ova izbacivanja koronarne mase desila su se 2. i 3. novembra. Jedno izbacivanje se prethodno desilo i 31. oktobra.

Koronarnoj masi potrebno je između jedan i tri dana da stigne do atmosfere Zemlje, kako je objašnjeno na stranici Fox Weather. Na osnovu praćenja Sunca putem satelita, prave se prognoze kada će uticaji solarnih događaja, kakav je i prethodno opisani, doći do Zemlje. Na stranici Centra za predviđanje vremena u svemiru 3. novembra objavljeno je da bi “nedavna izbacivanja koronarne mase” sa Sunca mogli dosegnuti Zemlju najranije u kasnim satima 4. novembra. Dakle, riječ je o događaju koji je praćen i prognoziran. 

Na istoj stranici moguće je pronaći kratkoročne prognoze intenziteta i lokacije aurora borealis za period od 30 do 90 minuta. Grafike kratkoročnih prognoza aurore borealis od 5. novembra objavili su i pojedini mediji. Dakle, sve navedeno ukazuje na to da je aurora borealis koja je bila vidljiva na našem području u nedelju veče bila prirodni fenomen.

Polarna svjetlost je i ranije viđena u našim krajevima (1, 2).
 

Otkud HAARP u priči o aurori borealis?  

HAARP (High-frequency Active Auroral Research Program-Program aktivnog auroralnog istraživanja visoke frekvencije) je predmet različitih dezinformacija i teorija zavjere, o čemu je Raskrinkavanje već pisalo u brojnim analizama (1, 2, 3, 4). Riječ je o predajniku velike snage i visoke frekvencije (HF) koji se nalazi na Aljasci u Sjedinjenim Američkim Državama, a koji se koristi za proučavanje jonosfere. Kako je objašnjeno i na internet-stranici Univerziteta Aljaske (UAF), koji trenutno upravlja istraživanjima u sklopu ovog projekta, namjena predajnika jeste proučavanje fizičkih procesa u troposferi i jonosferi. 

Jonosfera počinje na oko 60 do 80 km nadmorske visine i proteže se iznad 500 km nadmorske visine. U jonosferi postoje slobodni elektroni i joni s kojima radiotalasi mogu komunicirati. HAARP radiotalasi zagrijavaju elektrone i stvaraju male perturbacije slične vrstama interakcija koje se događaju u prirodi. Prirodni fenomeni su slučajni i često ih je teško uočiti. Pomoću HAARP-a naučnici mogu kontrolisati kada i gdje se javljaju poremećaji, kako bi mogli izmjeriti njihove učinke. Pored toga, mogu ponoviti eksperimente, kako bi potvrdili da mjerenja zaista pokazuju ono što istraživači misle da rade.

Na stranici Univerziteta 2. novembra objavljeno je da će stanovnici i posjetioci Aljaske tokom četverodnevne istraživačke kampanje koja počinje 4. novembra možda moći na nebu vidjeti vještački sjaj nalik aurori, koji je stvorio HAARP.   

Informacije o istraživanju objavljene su i na stranici HAARP-a, zajedno s posterom. Poster i sadržaj saopštenja korisnici/e društvenih mreža dijelili/e su zajedno s fotografijom aurore borealis implicirajući da je kreirana putem HAARP-a. 

Dakle, činjenica je da HAARP može izazvati sjaj na nebu nalik aurori, no nije uzrokovao polarnu svjetlost koja je viđena 5. novembra u našem regionu. Iz Univerziteta su naveli da “ljudi unutar 500 km (300 milja) od HAARP postrojenja mogu pokušati da uoče sjaj u vazduhu i da ga fotografišu. Shodno navedenom, jasno je da su sjaj mogli vidjeti stanovnici/e Aljaske te da on nije mogao biti vidljiv u Evropi.  

Pojavu koja je 5. novembra bila vidljiva u Hrvatskoj, Srbiji, Bosni i Hercegovini, ali i drugim evropskim zemljama, kao što su Rumunija i Bugarska, opisali su kao prirodni fenomen brojni stručnjaci (1, 2, 3).    

O netačnim tvrdnjama da je aurora borealis izvana HAARP-om pisale su i fact-checking platforme iz regiona Faktograf i Istinomer.

Faktograf u analizi navodi da projekat sličan HAARP-u u Evropi provodi međunarodno naučno udruženje EISCAT te da su njihovi radari smješteni u Finskoj, Norveškoj i Švedskoj. Faktograf navodi da organizacija na svojim internetskim stranicama nije najavila sprovođenje bilo kakvih aktivnosti proteklog vikenda.

Shodno navedenom, najraniju Facebook objavu tvrdnje da je HAARP izazvao auroru borealis koja je u našem regionu bila vidljiva 5. novembra ocjenjujemo kao lažnu vijest. Istu ocjenu dobija i ova tvrdnja u članku portala Novi vesnik. Ostale objave ove tvrdnje ocjenjujemo kao prenošenje lažnih vijesti.

Facebook objava koja sadrži manipulativo izrezan screenshot Klixovog članka i insinuacije da je auroru borealis uzrokovao HAARP dobija ocjenu manipulisanje činjenicama.

(Raskrinkavanje.ba)