Foto: Envato Elements
Na Facebooku je 1. februara 2025. godine objavljena slika proizvoda koji se reklamira kao sredstvo za “detoksikaciju proteina šiljka” iz mRNA vakcina protiv Covid-19. Slika bočice s natpisom “Spike protein detox” podijeljena je uz opis kojim se implicira da je vakcinacija protiv Covid-19 bila štetna, da proizvod sa slika zaista “čisti” protein šiljka nakon vakcinacije i da ga sada prodaju isti oni koji su obezbijedili “besplatnu” i štetnu vakcinaciju.
Kakve li ironije...
Prvo vam uvale "besplatno" sigurno i efikasno, a nakon toga za 60 dolara na Amazonu, preparat koji bi vam trebao skinuti neke probleme koji su nastali ovim prvim.
Genijalno...
Koja prevara auuuu…
Foto: Screenshot/Facebook
Slika “detoks” proizvoda s istim tvrdnjama dijelila se i na drugim društvenim mrežama (1, 2).
Šta je protein šiljka?
Netačne tvrdnje o sigurnosti mRNA vakcina protiv Covid-19 i proteinu šiljka virusa SARS-CoV-2 (poznatom i kao spike protein i S protein) prisutne su na internetu već godinama, praktično od početka imunizacije protiv Covid-19. Raskrinkavanje se nekima od njih bavilo u analizama iz septembra 2021. godine (1, 2, 3).
Protein šiljka nalazi se na površini virusa SARS-CoV-2, koji izaziva Covid-19, i ključni je faktor u infekciji, kako se navodi u studiji “Strukturalna i funkcionalna svojstva proteina šiljka SARS-CoV-2: Potencijal za razvoj antivirusnih lijekova za Covid-19” naučnog portala Nature iz avgusta 2020. godine. Riječ je o glikoproteinu, koji, osim aminokiselina, sadrži i ugljene hidrate – oligosaharide. Glikoproteini su često prisutni u virusima i imaju ključnu ulogu u procesu infekcije, to jest ulaska u ćelije. Molekuli šećera u šiljku takođe pomažu virusu da se “sakrije” od antitijela koja proizvode ćelije u organizmu, navodi se u članku časopisa Scientific American iz jula 2020. godine.
O proteinu šiljka pisala je i naučna novinarka i biologinja Jelena Kalinić na web stranici Vakcine. U članku iz 2021. godine navodi da virus preko proteina šiljka ulazi u naše ćelije. Protein šiljka je i antigen, ono na šta imunološki sistem reaguje i prepoznaje kao “opasnost”. Reakcija organizma sastoji se u stvaranju antitijela koja svojom strukturom onemogućavaju djelovanje antigena, u ovom slučaju proteina šiljka. Kako je objašnjeno u članku na stranici Vakcine, to se može raditi na više načina:
Recimo, davanjem male količine “ubijenog” – inaktiviranog (ili oslabljenog virusa). Ili davanjem samog proteina kojeg smo proizveli tehnikama rekombinantne tehnologije. Za COVID-19 vakcine to se radi i unošenjem u organizam genetičke instrukcije za stvaranje ovog proteina, preko bezopasnih adenovirusa ili unošenjem RNK sekvence za S protein.
Vakcine protiv Covid-19 zasnovane na mRNA tehnologiji funkcionišu tako što informaciona RNK (messenger ribonucleic acid, mRNA) u vakcini pokreće sintezu proteina šiljka u ćelijama u organizmu. Kada se protein stvori, imuni sistem prepoznaje ga kao “uljeza” i počinje proizvodnju antitijela. Sljedeći put kad naiđu na virus SARS-CoV-2, odnosno na njegov protein šiljka, antitijela će se boriti protiv virusa. Vakcine protiv Covid-19 proizvođača Moderna i Pfizer- BioTech koriste ovu tehnologiju.
Da li je protein šiljka toksičan?
U analiziranim objavama implicira se da je protein šiljka koji tijelo stvara nakon vakcinacije štetan. O tvrdnjama da protein šiljka djeluje kao “toksin”, ili da je ovaj dio virusa sam po sebi u stanju da izazove bolest ili oštećenja organa, pisali smo i ranije. U analizi objavljenoj 22. septembra 2021. godine naveli smo da su ove dezinformacije potekle uglavnom iz pogrešnih interpretacija različitih studija koje su rađene in vitro ili na životinjama.
Dr. sc. Stribor Marković je u članku objavljenom 14. septembra 2021. godine na portalu Voice of America objasnio na koji su način pojedine studije došle do zaključaka o potencijalnoj opasnosti proteina šiljka te zbog čega se oni ne mogu primjenjivati na protein šiljka nastao imunizacijom protiv Covid-19. Radovi koje spominje u članku, a koji su pokazali potencijalne negativne efekte koje protein šiljka može imati na ljudski organizam, zasnivaju se na studijama u kojima su korištene znatno veće količine proteina šiljka od onih koje se proizvode ili ubacuju vakcinama protiv Covid-19.
Protein šiljka nije toksin
Tvrdnjom da je vakcinacija protiv Covid-19 opasna jer je protein šiljka toksičan bavile su se i strane fact-checking platforme. Stručnjaci/kinje u Meedan Digital Health Labu (grupa naučnika/ca, novinara/ki i stručnjaka/inja za moderiranje sadržaja posvećena pružanju naučno utemeljenog odgovora na dezinformacije o zdravlju) su u junu 2021. rekli za Reuters da “nema dostupnih naučnih dokaza koji upućuju na to da je protein šiljka, nastao u našem tijelu uslijed vakcinacije protiv Covid-19, toksičan ili da oštećuje naše organe”.
Protein šiljka, proizveden po instrukciji mRNA iz vakcina, drugačiji je od onog u prirodnom obliku i drugačije se ponaša u tijelu, o čemu je detaljno pisala platforma Health Feedback u članku objavljenom 8. juna 2021. godine.
PolitiFact u analizi iz avgusta 2023. godine navodi da su iz Američke agencije za hranu i lijekove (FDA) za ovu platformu rekli da nema naučnih podataka koji bi potvrdili da je protein šiljka koji tijelo proizvodi vakcinacijom toksičan ili da se zadržava s bilo kakvom toksičnošću u tijelu nakon vakcinacije.
Proizvodi za “detoksikaciju” su prevara
Na slici u analiziranoj objavi nalazi se proizvod koji se reklamira kao sredstvo za detoksikaciju proteina šiljka Spike protein detox. Na stranici proizvoda navedeno je da je proizvođač B&B Global, opisan kao “izvor proizvoda vrhunske kvalitete dizajniranih za detoksikaciju tijela od proteina šiljka”. Na ovoj se stranici tvrdi da tijelo vakcinisane osobe može proizvoditi protein šiljka nekontrolisano i u velikim količinama, koje mogu izazvati ozbiljne komplikacije.
Kao sastojci proizvoda navedeni su natokinaza (enzim u japanskom jelu natto, koje se pravi od fermentisane soje), bromelain (vrsta enzima u soku i u stabljici ananasa), kurkumin (sastojak kurkume) i crni papar. Na stranici stoji i da je formula utemeljena na “saznanjima” iz žurnala Udruženja američkih ljekara i hirurga (eng. Association of American Physicians and Surgeons, AAPS).
Media Bias/Fact Check, web stranica koja procjenjuje kredibilnost medijskih izvora, navodi za ovo udruženje da je riječ o ekstremno desnom, upitnom izvoru koji promoviše pseudonauku, nadriljekarstvo i teorije zavjere. Što se tiče žurnala Udruženja, navodi se da nije naveden u bazama podataka poput MEDLINE/PubMed zbog objavljivanja informacija kojima nedostaje naučna utemeljenost, te da je američka Nacionalna medicinska biblioteka odbila ponovljene zahtjeve da indeksira časopis. S druge strane, žurnal je uvršten na Beallov popis potencijalno ili vjerojatno predatorskih časopisa otvorenog pristupa.
Ovaj proizvod nije jedini koji se reklamira kao sredstvo za detoksikaciju proteina šiljka. O proizvodu Ultimate Spike Detox pisala je platforma Logically Facts u analizi objavljenoj u novembru ove godine. Njegov sastav uključuje slične sastojke: natokinazu, bromelain i kurkumin. Ovaj dodatak prehrani napravio je kardiolog Peter McCullough, čijim smo se netačnim tvrdnjama o vakcinama protiv Covid-19 bavili u više navrata (1, 2, 3).
Logically Fact u analizi navodi da, prema Aliju Mirazimiju s Odjela za laboratorijsku medicinu Instituta Carolina i Jonathanu Laxtonu, docentu opšte interne medicine na Univerzitetu Manitoba, spomenuta tri sastojka – natokinaza, bromelain i ekstrakt kurkume – nemaju dokazan klinički učinak protiv nuspojava vakcina protiv Covid-19.
Studija iz 2022, koja je ranije citirana u vezi s tvrdnjama o detoksikaciji, otkrila je da natokinaza može da razgradi protein šiljka. Međutim, studija je provedena u ćelijama u laboratoriju, a ne na ljudima. Također, cilj studije bio je da se ispita potencijal natokinaze kao dopune vakcinama protiv Covid-19, a ne kao “detoksa”.
“Situacija je gotovo ista za bromelain i kurkumin”, rekao je Laxton.
“Laboratorijske studije pokazuju da enzimi mogu da utiču na protein šiljka, ali nema testiranja na ljudima koji pokazuje taj učinak. To je čest problem s kojim se susrećemo pri razvoju lijekova; nešto što funkcioniše u laboratoriji ne funkcioniše uvijek u ljudskom tijelu.”
Logically Fact u analizi navodi da bi takav proizvod bio nepotreban, jer protein šiljka nije štetan i ne zadržava se u tijelu. Mirazimi je rekao da nema potrebe za detoksikacijom u slučaju vakcinacije protiv Covid-19 te da je vrlo malo nuspojava povezanih s vakcinom. U analizi se navodi sljedeće:
Nije utvrđeno da je spike protein generisan nakon vakcinacije štetan niti da uzrokuje oštećenje srca, kao što je Logically Facts prethodno objasnio. Ovo je uobičajena antivakcinacijska tvrdnja, koja se generalno naslanja na pogrešno protumačene podatke.
mRNA se raspada i napušta tijelo za nekoliko dana, a procjenjuje se da protein šiljka ostaje u tijelu nekoliko sedmica. To znači da nema potrebe za detoksikacijom kako bi se uklonio protein šiljka.
“mRNA je osjetljiva molekula koja se razgrađuje u našim ćelijama i tijelu. Vrlo je malo vjerovatno da će mRNA iz vakcina ostati u tijelu”, rekao je Mirazimi.
Jonathan Laxton je za Logically Facts rekao sljedeće:
“Ne postoje kredibilni dokazi o ustrajnom proteinu šiljka u tijelima vakcinisanih osoba”, rekao je Laxton.
“Većina tvrdnji koje sam vidio uzima u obzir istraživanja o ranom otkrivanju proteina šiljka, a zatim neprikladno ekstrapolira te dokaze”, dodao je.
On je rekao da su neke studije otkrile protein šiljka koji cirkuliše do nekoliko sedmica nakon vakcinacije, kao i postojanost u limfnim čvorovima nekoliko mjeseci, ali da nijedna kredibilna studija nije povezala simptome pacijenata/tica s “ustrajnim proteinom šiljka”.
AFP Fact Check u analizi iz jula 2023. godine navodi da suplementi s natokinazom nisu odobreni za bilo kakvu upotrebu povezanu s Covid-19 u Sjedinjenim Američkim Državama ili u Kanadi. Agencija za javno zdravstvo Kanade rekla je za ovu platformu da nije primila nikakav zahtjev za autorizaciju natokinaze za liječenje ili prevenciju Covid-19. AFP Fact check navodi i da je američka savezna komisija za trgovinu poslala pisma upozorenja kompanijama i pojedincima koji promovišu natokinazu kao način liječenja ili prevencije Covid-19. U analizi ove platforme navodi se i sljedeće:
CDC-ova Kancelarija za sigurnost imunizacije rekla je za AFP 18. jula da “nijedna studija nije pokazala da natokinaza sprečava Covid-19 ili smanjuje koncentraciju proteina šiljka kod ljudi koji su primili vakcinu protiv Covid-19”.
U analiziranoj Facebook objavi implicira se da farmaceutske kompanije stoje iza “štetnih” vakcina i iza “detoks” proizvoda koji se reklamiraju kao rješenje za probleme uzrokovane vakcinacijom. To nije tačno. Vakcine protiv Covid-19 nisu opasne niti njihovi proizvođači sada prodaju “detoks” rješenja. Ovi se proizvodi prodaju na internetu; za neke od njih zna se da su ih napravili ljudi od ranije poznati po pseudonaučnim antivakcinacijskim argumentima, a reklamiraju se uz tvrdnje koje nemaju utemeljenje u medicini. “Detoksikacija” proteina šiljka, osim što ne postoji, nije ni potrebna.
Shodno navedenom, tvrdnju da su proizvodi za “detoks proteina šiljka” učinkoviti ocjenjujemo kao pseudonauku. Tvrdnju da farmaceutske kompanije koje su proizvodile vakcine za koje treba “detoks” sada prodaju takve proizvode ocjenjujemo kao teoriju zavjere.
(Raskrinkavanje.ba)