Pandemija Covid-19 je bila plodno tlo za “nadogradnju” teorija o štetnosti pete generacije tehnologije mobilnih telekomunikacija (5G). Raskrinkavanje je o lažnim vijestima o 5G mreži pisalo u analizi “Pomor ptica u Nizozemskoj nije izazvao 5G”, koja je objavljena 31.5.2019, nekoliko mjeseci prije nego što je zabilježen prvi slučaj bolesti Covid-19. Nakon početka pandemije, objavili smo preko 20 analiza u kojima smo ocijenili desetine članaka i objava na društvenim mrežama o uticaju mreže 5G na ljudski organizam.
Uprkos dezinformacijama, 5G tehnologija nema štetan uticaj na ljudsko zdravlje, niti može da izazove širenje virusa, kao što se tvrdilo u nekim dezinformacijama. Prije svega, virus je biološki fenomen, dok radiotalasi postoje u elektromagnetnom spektru, pa se samim time ne preklapaju. Da, tačno je da radiotalasi mogu poremetiti fiziologiju tijela zbog zagrijavanja, ali količina energije koju emituje 5G mreža je izuzetno mala, pa samim time ne može da utiče na ljudski organizam.
U ovoj analizi donosimo vam najčitanije i najzanimljivije dezinformacije o 5G mreži, koje su se širile u 2020. godini.
Kako se pandemija Covid-19 povezala sa 5G mrežom?
Portal Republika (.rs) je 23. marta objavio članak u kojem prenosi videosnimak govora Thomasa Cowana, poznatog pobornika antivakcinacijskog pokreta. Cowan se na snimku obraća grupi istomišljenika na skupu Health & Human Rights Summit, gdje “objašnjava” kako je Covid-19 pandemija uzrokovana radom 5G mreže. Cowan dalje svoju tezu zasniva na tvrdnjama da su i druge pandemije, poput Španske gripe, nastale kada su se uvodile nove radiotehnologije na Zemlji. Ipak, Crown zaboravlja da su svijetom vladale i druge pandemije puno prije nastanka tehnologije.
Radio talasi ne šire viruse i 5G mreža nije izazvala pandemiju COVID-19
Dio stare opreme za televizore, koji je proizvela kompanija Hannstar, također je povezan sa pandemijom Covid-19. Naime, na društvenoj mreži Facebook učestalo se dijelila fotografija koja navodno prikazuje matičnu ploču koja se ugrađuje u 5G baznu stanicu. Na toj “matičnoj ploči” urezano je COV-19. Ipak, ovaj natpis je naprosto dopisan na stari set upravljačke kutije, koji je predstavljen kao matična ploča 5G mreže.
Ne, ovo nije “matična ploča koja se ugrađuje u 5G baznu stanicu”
Hiljade korisnika/ca društvene mreže Facebook je podijelilo status Nikole Sandulovića, političara iz Srbije, u kojem, uz fotografije antena, tvrdi da je 5G mreža “krivac” za veliki broj oboljelih od Covida-19 u Novom Pazaru, nakon pogoršane epidemiološke situacije krajem juna 2020. godine. Na fotografijama, koje navodno prikazuju 5G antene u tom gradu, nalazi se zapravo telekomunikaciona oprema postavljena godinama prije pandemije koronavirusa SARS-CoV-2.
COVID-19 kriza u Novom Pazaru nije uzrokovana 5G mrežom
Na Facebook stranici Српска ЧАСТ + Srpska CAST je 11. aprila 2020. godine objavljen video u kojem neimenovani muškarac kombinuje nekoliko popularnih teorija zavjere o virusu SARS-CoV-2. Jedna od njih je upravo da virus u ljudskom tijelu nije aktivan dok se ne uključi 5G mreža koja se tajno instalira. Uprkos tome što iz njegovih tvrdnji nije jasno šta je “starije”, pandemija ili 5G, to jest da li 5G navodno uzrokuje pandemiju ili je pandemija izgovor za instaliranje 5G baznih stanica, ovaj video imao je preko 3.400 interakcija.
Nesuvislo “objašnjenje” pandemije u viralnom videu
Ipak, najbizarnije povezivanje 5G mreže i pandemije dolazi u “objašnjenju” da je žica koja se može naći u hirurškim maskama “provodnik za 5G mrežu”. Uz ovu tvrdnju, povezana je i teorija zavjere o “chemtrailsima” i objašnjenje da čestice kojima nas “truju” iz vazduha aktiviraju 5G koji se “nalazi u maski”. Uprkos tome što ovo više zvuči kao šala na račun osoba koje vjeruju u slične teorije, ovaj snimak dobio je pažnju osoba koje su zaista u njega povjerovale.
Ne, žica u hirurškim maskama nije “provodnik 5G mreže”
Dezinformacije o 5G mreži u Bosni i Hercegovini
Na jednoj Facebook stranici objavljeno je nekoliko fotografija predajnika na zgradama u Tuzli, uz tvrdnje da je “Tuzla već pokrivena 5G mrežom”, da se tornjevi postavljaju “krišom kasno u noć dok ljudi spavaju”, uz poziv da “ako ovo vidite na kućama svojih krovova obavezno skidajte”. Niti je tačno da u BiH postoji 5G tehnologija, niti da su predajnici sa fotografija postavljeni “krišom tokom noći” za vrijeme pandemije COVID-19.
BiH još uvijek nema 5G mrežu, a tornjevi se ne postavljaju “kasno u noć dok ljudi spavaju”
Ipak, ova dezinformacija bila je tek početak anti-5G histerije u BiH, koja je vrhunac dostigla nakon što je Erna Selimović na svom Facebook profilu objavila videosnimak “COVID 19 NAJVEĆA LAŽ U HISTORIJI”. Selimović je u ovom snimku, u trajanju od nepunih 11 minuta, čitala svojevrsnu kompilaciju najnevjerovatnijih teorija zavjere i lažnih vijesti koje su kružile o pandemiji COVID-19.
U toj objavi, koju su na Facebooku pogledale i podijelile hiljade ljudi, Selimović nije iznijela nijednu tačnu tvrdnju o koronavirusu.
Erna Selimović: Internetska senzacija bez ijedne tačne tvrdnje o koronavirusu
Ipak, lažne vijest o 5G mreži koje je Erna proširila dolaze od Davida Ickea. Icke je bivši fudbaler i poznati teoretičar zavjere, a tvrdi da je pandemija COVID-19 izazvana sa ciljem širenja 5G mreže. Tvrdi i da sve to “vodi ka vakcini” sa “pametnom prašinom”.
Ove tvrdnje nisu utemeljene ni u kakvim činjenicama - niti Icke za njih nudi bilo kakve dokaze. Njegovim tvrdnjama o 5G tehnologiji bavili smo se u čak tri analize od pet koje je Raskrinkavanje posvetilo ovom teoretičaru zavjere:
David Icke o pandemiji: Bajke o 5G mreži i “čipovima u vakcinama”
David Icke o pandemiji (2): Egzozomi, 5G, vakcine i nevidljiva tinta
David Icke o pandemiji (3): Uprkos tvrdnjama teoretičara zavjere, 5G vas neće ugušiti
Na talasu popularnosti koju je dobila u aprilu, Erna Selimović je kreirala i Facebook stranicu Građansko buđenje, gdje dijeli teorije zavjere. Na ovoj Facebook stranici objavljen je niz fotografija iz Sarajeva i Zenice na kojima se navodno vide “5G bazne jedinice” postavljene tokom pandemije Covid-19. Iz BH Telecoma i HT Eroneta su demantovali postojanje 5G mreže u BiH, ali i to da su uređaji sa fotografija postavljeni tokom pandemije Covid-19, te su naveli da neki od njih na tim lokacijama postoje čak 15 godina.
Ne, u Sarajevu ne postoje "5G bazne jedinice” koje se postavljaju “noću, bez svjedoka” u toku pandemije
Ni u Zenici nisu postavljene “5G bazne stanice” tokom pandemije
“Pomori” ptica i pčela navodno uzrokovani 5G mrežom
Fotografija koja prikazuje pomor pčela uzrokovan zaprašivanjem polja pesticidima, na društvenim mrežama u regionu se dijeli uz netačnu tvrdnju da je ovo masovno umiranje pčela uzrokovala 5G mreža. Ova lažna vijest zabilježila je preko 20.000 interakcija na Facebooku.
Pčele u Ukrajini nije ubila 5G mreža, već pesticidi
Slično se desilo i sa pomorom ptica u Italiji nakon što je veliki broj ptica stradao zbog nevremena. Fotografije ptica proširile su se internetom uz tvrdnje da se radi o “pomoru” u Hrvatskoj i/ili Nizozemskoj, a zbog 5G mreže.
Ptice nisu umrle zbog 5G mreže ni u Nizozemskoj, ni u Hrvatskoj
(Raskrinkavanje.ba)