Foto: Juliamh123, Wikimedia Commons
Sertifikat standarda sa simbolom zelene žabe koji se nalazi na nekim namirnicama već je mjesecima predmet različitih netačnih tvrdnji i teorija zavjere. Između ostalog, tvrdilo se da on znači da se u hrani nalaze insekti, da označava proizvode sa herbicidom atrazinom, koji navodno pretvara muškarce u žene, te da su proizvodi na kojima se nalazi otrovni. U nekim od navedenih slučajeva tvrdilo se da je Bill Gates odgovoran za stavljanje otrova u hranu, odnosno da njegove kompanije proizvode tu hranu.
Sada korisnici/e društvenih mreža dijele objave u kojima se tvrdi da se “zelena žaba” zamjenjuje drugom oznakom jer je “razotkriveno” šta označava.
Prvu takvu objavu pronašli smo na jednom Facebook nalogu. Ova korisnica je 4. septembra 2023. podijelila sliku na kojoj se vide naizgled dva ista proizvoda sa dvije različite oznake: na jednom je simbol zelene žabe, na drugom oznaka FAIRTRADE. Sliku prati opis:
Lidl, Zg. Logo žabe maknut.
Novi logo desno...
ZAPAMTITE OVAJ LOGO DESNO....jer žabu su ljudi provalili…
Sličnu objavu pronašli smo na još jednom Facebook profilu.
Na društvenim mrežama dijele se i slike, odnosno snimci na kojima se vide logo sa žabom i logo na kojem piše FAIRTRADE (1, 2, 3, 4, 5). I u slučaju ovih objava tvrdi se da logo FAIRTRADE mijenja logo sa žabom te se tvrdi, ili insinuira, da je riječ o “novoj strategiji”. Sve objave, na ispisu snimaka i slika ili u opisu, sadrže tvrdnje da je Bill Gates “iza novog loga” ili ponegdje da “iza ovoga i dalje stoji Bill Gates”.
Šta su činjenice?
Raskrinkavanje je u analizi iz jula 2023. godine pisalo o netačnim tvrdnjama da su proizvodi na kojima je serifikat sa simbolom žabe “visoko otrovni” i da je u pitanju brend Billa i Melinde Gates. Riječ je o sertifikatu međunarodne neprofitne organizacije “Rainforest Alliance”. Kako se navodi na stranici organizacije, ona se bavi “ukrštanjem poljoprivrede, biznisa i šuma, kako bi normalizovala odgovoran biznis”. Sertifikovani pečat sa simbolom zelene žabe stavlja se na proizvode sa sastojcima koji odgovaraju standardima ove organizacije. Proizvodi moraju da ispune niz kriterija koji su definisani na internet-stranici organizacije, a koji, između ostalog, uključuju zaštitu ekosistema i biodiverziteta, poštovanje ljudskih prava i dobrobit poljoprivrednika.
AFP u članku iz maja 2023. godine, u kome se bavio netačnim tvrdnjama o sertifikatu, prenosi izjavu portparola “Rainforest Alliancea” u kojoj se objašnjava značenje simbola zelene žabe.
“Pečat zelene žabe na ambalaži kompanije Rainforest Alliance znači da proizvod sadrži sertifikovani sastojak – kao što su kafa, čaj, kakao ili banane – koji je proizveden korišćenjem metoda koje podržavaju tri stuba održivosti: društveni, ekonomski i ekološki”, rekao je u mejlu AFP-u 4. aprila 2023. portparol NVO-a.
U analizi iz jula također smo naveli da su iz organizacije kao odgovor na pitanje o korištenju ovog simbola naveli da je žaba simbol održivosti, s obzirom na to da zdrava populacija žaba podrazumijeva zdravu okolinu. Tada smo objasnili i zašto oznaka zelene žabe ne “predstavlja brend Billa i Melinde Gates”.
Rainforest Alliance, organizacija čije se ime nalazi na pečatu, također nije nikakva kompanija, već neprofitna organizacija. Nije tačno ni to da su Bill i Melinda Gates vlasnici ove organizacije. Osnivač je Daniel Katz, koji je osnovao Rainforest Alliance 1987. godine s ciljem da spasi i očuva prašume. Pored toga, Rainforest Alliance ima tim lidera i odbor koji nadgleda rad organizacije.
“Bill i Melinda Gates” Fondacija jeste donirala preko pet miliona dolara Rainforest Allianceu 2007. godine. Međutim, to je jedina dostupna informacija o nekoj vrsti njihove povezanosti s ovom organizacijom koju smo pronašli.
FAIRTRADE oznaka nije nova
Fairtrade opisuje sistem sertifikacije i označavanja kojim upravljaju međunarodna nevladina organizacija Fairtrade International i njene članice. Cilj je ovog sistema promovisanje uslova fer trgovine kroz bolje cijene, pristojne uslove rada i pravednije dogovore za poljoprivrednike i radnike u zemljama u razvoju. Da da bi proizvod dobio certifikat FAIRTRADE, kako se navodi na stranici Fairtrade International, mora ispuniti standarde fer trgovine koji uključuju niz ekonomskih, ekoloških i društvenih kriterija. Detaljnije informacije o tome šta svaki od navedenih kriterija konkretno podrazumijeva moguće je pronaći ovdje. Ukoliko su oni ispunjeni, proizvod dobija oznaku. U opticaju je nekoliko FAIRTRADE oznaka. Detaljne informacije kada se koja koristi dostupne su ovdje.
Fairtrade sistem čine tri regionalne mreže proizvođača koje predstavljaju poljoprivrednike i radnike u Africi i na Bliskom istoku, u Aziji i na Pacifiku te u Latinskoj Americi i na Karibima, preko 25 nacionalnih Fairtrade organizacija i marketinških organizacija koje prodaju i promovišu Fairtrade proizvode, krovna nevladina organizacija Fairtrade International, koja odobrava dogovorene standarde poštene trgovine i koordinira njom, te FLOCERT (glavni nezavisni sertifikator za Fairtrade, koji provjerava proizvođače i trgovce, kako bi osigurao da su u skladu sa Fairtrade standardima). Na stranici Fairtrade Foundation navodi se se da su poljoprivrednici i radnici suvlasnici Fairtradea te imaju 50 posto glasova u Generalnoj skupštini koja, zajedno sa Upravnim odborom, upravlja međunarodnom Fairtrade šemom.
Na stranici britanske Fairtrade podružnice navodi se da je oznaka koja se koristi u slučaju jednog sastojka FAIRTRADE, a koja se vidi u većini objava, dizajnirana 2002. godine.
Sada već poznata oznaka FAIRTRADE dizajnirana je da predstavlja optimizam farmera i radnika. Simbolizira plavo nebo potencijala i zeleno rasta. Lik proizvođača ima podignutu ruku u znak slavlja ljudske odlučnosti.
Navodi se i da je FAIRTRADE označavanje počelo 1980-ih te da trenutno u organizacijama širom Fairtrade sistema ima 1,9 miliona farmera i radnika.
Dakle, iz svega navedenog jasno je da ova oznaka nije nešto što je skorijeg datuma, kao što je jasno i da se radi o drugom sistemu označavanja proizvoda u odnosu na označavanje međunarodne neprofitne organizacije “Rainforest Alliance”. Dok se “Rainforest Alliance” više fokusira na životnu sredinu i održivost, Fairtrade se uglavnom fokusira na zaštitu prava farmera i radnika. Informacije o razlikama moguće je pronaći na stranici FAIR WORLD PROJECT. Prema ovom izvoru, između ostalog, FAIRTRADE označavanje podrazumijeva ispunjavanje kriterija zagarantovane minimalne cijene, kriterija dodatne premije za organski uzgoj i dr. Na stranici organizacije “Rainforest Alliance” također su objašnjene razlike između ova dva sistema označavanja.
Kada je riječ o sertifikatu sa simbolom žabe, nema dokaza da je njegova upotreba prestala. Prema informacijama sa stranice ove nevladine organizacije, i dalje je moguće podnijeti aplikaciju. Google pretragom nismo uspjeli pronaći vijest da je ovaj simbol uklonjen ili da se mijenja drugom oznakom.
Bill Gates je česta meta raznih teorija zavjere. Teoretičari/ke zavjere Gatesa optužuju da stoji iza planova za depopulaciju, navodno otrovnih vakcina, “chemtrailsa”... O tome je Raskrinkavanje već pisalo u brojnim analizama (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7). Tvrdnje o sertifikatima koji označavaju otrovnu hranu samo su nastavak ove prakse.
Shodno navedenom, sve objave u kojima se tvrdi ili implicira da logo sa simbolom žabe označava hranu sa opasnim sastojcima i da je sada zamijenjen oznakom FAIRTRADE kako bi se to prikrilo dobijaju ocjenu teorija zavjere.
(Raskrinkavanje.ba)