Foto: Raskrinkavanje.ba
U Bosni i Hercegovini su 2. oktobra održani Opšti izbori. Na dan održavanja izbora portal Trebinje 24 objavio je da su u Trebinju uhapšena dva predsjednika biračkih odbora. Iz Policijske uprave Trebinje demantovali su ove navode. Detalje čitajte na linku.
Lažna vijest o hapšenju predsjednika biračkih odbora u Trebinju
Četiri portala u Bosni i Hercegovini objavila su članke u kojima tvrde da je Milorad Dodik upozorio Centralnu izbornu komisiju da će se dogoditi veliki protesti ukoliko mu “ukradu pobjedu”. Ova tvrdnja, ipak, potiče iz satiričnog članka.
Od satire do lažne vijesti: Milorad Dodik nije poslao pismo upozorenja CIK-u
Tokom kampanje pred Opšte izbore u BiH portali Faktor magazin, Fokus i Vrbas media bili su na vrhu liste po novcu utrošenom na oglašavanje o političkim temama na Facebooku i Instagramu. O kakvim se oglasima radilo pročitajte na linku.
Koji mediji su tokom kampanje najviše trošili na oglašavanje na Facebooku i Instagramu?
Anonimni portal Zvono kreiran je nekoliko sedmica nakon raspisivanja Opštih izbora u BiH, a svoje djelovanje okončao je na dan njihovog održavanja, 2. oktobra. Tvrdi se da je prestao s radom zbog prijetnji smrću koje je dobilo uredništvo – iako ne znamo ni ko je uredništvo ovog portala, ni ko je navodno prijetio smrću. Kako je portal izvještavao tokom kampanje za Opšte izbore, pročitajte na linku.
Anonimni portal Zvono: “Zazvonio” kada su izbori raspisani, a “odzvonio” kada je kampanja završila
Tokom kampanje za Opšte izbore kandidatkinja PDP-a za predsjednicu Republike Srpske Jelena Trivić bila je meta brojnih dezinformacija. U pokušaju njene diskreditacije, u medijima i na društvenim mrežama tvrdilo se da je Trivić “strana plaćenica” i produžena ruka zapadnih sila koje žele “uništiti Republiku Srpsku”. Kao “dokazi” za ove tvrdnje javnosti su prezentovana dva falsifikovana dokumenta. Šta su činjenice, gledajte u videu, a detalje čitajte u našim analizama na ovu temu (1, 2, 3).
EuroPride je, uz niz incidenata, održan u Beogradu 17. septembra 2022. godine. Događaju je prethodila dezinformacijska kampanja koju su vodili pojedinci i mediji. U analizi SeeCheck mreže čitajte koje su to dezinformacije prethodile prvom EuroPrideu u regiji.
Ev(u)roprajd: Mitovi, „otkazivanje“ i traženje krivca
Medijima su se proširile tvrdnje da se u Banjoj Luci sprema EuroPride. Ovakve tvrdnje su netačne, a Banja Luka trenutno ne ispunjava uslove za organizaciju ovakvog događaja. Više o ovoj temi pročitajte u našem storyju.
Foto: Raskrinkavanje.ba
Članak iz 2016. o oglasu za posao u Njemačkoj objavljuje se i danas, ali bez informacije da je oglas istekao prije više od šest godina.Osim što nemaju više nikakvu informativnu vrijednost, ovakvi članci služe jedino za skupljanje klikova. Detaljnije u analizi na linku ispod.
Hvatanje klikova na starom oglasu za posao u Njemačkoj
Od samog početka protesta u Iranu povodom smrti Mahse Amini na društvenim mrežama kruže insinuacije da su proteste potakle zapadne zemlje s ciljem obaranja iranskog režima. Šta se zapravo dešava u Iranu, šta je prethodilo nemirima i zbog čega su ovakve tvrdnje neutemeljene, pročitajte na linku.
Protesti u Iranu: Neosnovane optužbe na račun Zapada nipodaštavaju zahtjeve demonstranata/tkinja
Neki/e korisnici/e dijelili/e su netačne tvrdnje da je BBC objavio lažnu vijest o pogibiji Hadis Najafi na protestu u jednom iranskom gradu. Šta su činjenice pročitajte na linku.
Dezinformacije o protestima u Iranu: BBC nije objavio “lažnu vijest” o ubistvu Hadis Najafi
Tokom prethodne sedmice raskrinkali smo i nekoliko netačnih tvrdnji o ratu u Ukrajini. Na društvenim mrežama viralan je screenshot izmišljenog Informerovog članka u kojem predsjednik Ruske Federacije Vladimir Putin kaže da će mobilisati “braću Srbe” koji su podržali Rusiju. Iako je u pitanju satira, izmišljeni članak dijelio se i kao lažna vijest.
Izmišljeni članak o Putinovoj “mobilizaciji Srba” viralan na društvenim mrežama
Nekoliko portala objavilo je da su Oružane snage Ukrajine zarobile sedam studenata iz Šri Lanke. Izvor za ovu “vijest” je zvaničnik uprave pod ruskom kontrolom u istočnoj Ukrajini. Dostupne činjenice, kao i svjedočenja zarobljenih studenata, ukazuju na to da ih je držala ruska vojska prije nego što je taj dio zemlje vraćen pod kontrolu ukrajinskih snaga.
Oružane snage Ukrajine nisu zarobile sedam studenata iz Šri Lanke
Isječak televizijskog javljanja s ekološkog protesta u Beču objavljen je na Twitteru kao “dokaz” da su snimci masovnih grobnica u Ukrajini lažirani. Snimak je izmijenjen da bi ličio na televizijski izvještaj o stradalim i povrijeđenim u ruskom napadu na Ukrajinu. Detalje pročitajte na linku.
Novinarsko javljanje iz Beča nije dokaz da su snimci masovnih grobnica u Ukrajini lažirani
Pozivajući se na navodnu izjavu bivšeg generalnog sekretara Ujedinjenih nacija Ban Ki-moona, korisnici/e društvenih mreža tvrde da Ukrajina nije registrovala svoje granice u UN-u od 1991. godine. Prema tim navodima, to znači da ona ne postoji kao država i da je ruska agresija opravdana. Ban Ki-moon nikada nije izgovorio riječi koje mu se pripisuju, a “registracija granica” u Ujedinjenim narodima jednostavno ne postoji. Ukrajina je nezavisna država s međunarodno priznatim granicama. Detalje čitajte u našoj analizi.
Društvenim mrežama ponovo se dijeli niz netačnih tvrdnji o terorističkom napadu u New Yorku 11. septembra 2001. godine. Više o ovoj temi čitajte u analizi Raskrinkavanja iz augusta 2022.
Teorija zavjere o napadima 11. septembra primamljiva i 21 godinu kasnije
U članku objavljenom na “zavjerološkom” portalu Istinom protiv laži tvrdi se da je antivakcinacijski aktivista Robert F. Kennedy Jr. dobio spor na Vrhovnom sudu SAD-a. U presudi se, navodno, potvrđuje da su vakcine protiv Covid-19 prouzrokovale nepopravljivu štetu. U pitanju je lažna vijest. U dostupnim odlukama Vrhovnog suda nijedna se ne odnosi na vakcine ili Roberta F. Kennedyja Juniora. Detalje čitajte u našoj analizi.
(Raskrinkavanje.ba)