Foto: Raskrinkavanje.ba
Na Facebook stranici Heart Stability 24. novembra 2023. godine objavljen je oglas koji sadrži snimak srbijanskog ljekara Branimira Nestorovića. Na snimku, koji traje 19 sekundi, čini se da Nestorović “izgovara” sljedeće:
U svim svojim nastupima ponavljam da ako imati visok pritisak ili šum u glavi to može biti veoma opasno. To je znak da su vam krvni sudovi zapušeni holesterolom. U Srbiji imamo odličan proizvod hiper tea (op.a. Hypertea) za čišćenje krvnih sudova od holesterola. Ja ga sam redovno koristim.
U vrijeme pisanja ove analize, na linku do kojeg vodi opcija u oglasu “Čitati dalje” ne nalazi se ništa. Istovremeno, ova objava je na Facebooku ostvarila preko 1.000 interakcija, a snimak preko 44.000 pregleda.
Šta su činjenice?
Snimak u oglasu je “deep fake”, odnosno montaža napravljena uz pomoć vještačke inteligencije. Klip koji je poslužio kao osnova za montažu ustvari je uzet iz intervjua koji je Branimir Nestorović dao za portal Glas javnosti. Ovaj intervju objavljen je na YouTube kanalu portala 5. marta 2021. godine.
U njemu je Nestorović govorio o pandemiji bolesti Covid-19 i vakcinaciji, iznijevši pritom i niz neutemeljenih tvrdnji o bolesti, protivpandemijskim mjerama, liječenju i slično. Međutim, u intervjuu nije govorio o preparatu Hypertea, o visokom pritisku, začepljenju krvnih žila ili holesterolu.
Hypertea je naziv biljnog preparata za koji se tvrdi da normalizuje krvni pritisak i koji se na internetu promovisao u nekim primjerima lažnog marketinga kojima se Raskrinkavanje bavilo u više analiza (1, 2, 3, 4).
Google pretraga ključnih riječi nije pokazala da je Nestorović ikada promovisao Hypertea niti tvrdio da ga koristi.
Facebook stranica Heart Stability pokrenuta je u oktobru 2022. godine. Na njoj se objavljuje sadržaj na engleskom jeziku, a njeni administratori su u Ukrajini, Vijetnamu i na Filipinima, iako je u opisu stranice kao lokacija naveden glavni grad Njemačke, Berlin.
Ovo nije prvi put da je zloupotrijebljen identitet doktora Branimira Nestorovića za promociju i prodaju preparata (1, 2). S marketinške strane, korištenje lika poznatog i harizmatičnog “estradnog ljekara” poput Nestorovića, koji je pobrao simpatije skeptičnog dijela javnosti kad je u pitanju vakcinacija protiv Covid-19, dajući kontroverzne izjave koje su se kosile s naučnim konsenzusom o virusu, pandemiji te sigurnosti i efikasnosti vakcina (1, 2), ima smisla zbog povjerenja koje ličnosti poput njega uživaju u takvim krugovima.
Međutim, lažni marketing za prodaju različitih preparata koji obećavaju izlječenje, a u kojem se zloupotrebljavaju ljekari i drugi zdravstveni profesionalci, može imati negativne posljedice za društvo. Kako je za Media centar kazala dr. sc. Zarfa Hrnjić Kuduzović, vanredna profesorica na Univerzitetu u Tuzli, ovakav marketing “podstiče ljude na odustajanje od konvencionalnog liječenja i terapije, a dugoročno, ovakve lažne informacije narušavaju kredibilitet institucija, kao i stručnjaka čiji je identitet zloupotrebljen”.
Shodno navedenom, “deep fake” snimak u kojem se čini da Nestorović promoviše preparat Hypertea ocjenjujemo kao lažnu vijest.
(Raskrinkavanje.ba)