Foto: Shutterstock
Na TikTok nalogu Nekorektno 1. decembra 2024. godine objavljen je snimak u kojem režiser Emir Kusturica govori o “štampanom mesu” kao o niskoproteinskoj hrani koja se plasira kako bi se stanovništvo na Zemlji oslabilo i populacija smanjila.
Oni će da štampaju meso, niskoproteinsku hranu koja će masovno da ubija svet jer ne znamo mi kako naš imuni sistem reaguje na te njihove novotarije, ali oni znaju i oni sigurno znaju da taj recept će da radi u tom smanjenju populacije na svetu, što je možda najgora stvar koja vodi ka istrebljenju vrste.
Foto: Screenshot/TikTok
Snimak je zabilježio značajne interakcije na TikToku, ali i na Facebooku i Instagramu, gdje je podijeljen nekoliko puta (1, 2, 3, 4, 5).
Šta su činjenice?
Analizirani snimak zapravo je dio emisije koju je objavio Sputnik Srbija na platformi Odysee 24. novembra 2024. godine pod naslovom “Rođendanski intervju Emira Kusturice: Kako je Zapad napravio džinove od zemalja BRIKS-a”. Dio koji je preuzet u analiziranim objavama počinje od 22:46 minuta na snimku (link). Emisija je u audioformi objavljena na portalu Sputnik 27. i 29. novembra 2024. godine (1, 2).
“3D štampano meso” izraz je za proizvod koji strukturom i ukusom oponaša meso, a proizveden je uz pomoć 3D (trodimenzionalnog) štampača. Sirovina za ovaj proizvod može biti biljnog porijekla, a može se koristiti i meso uzgojeno u laboratoriji. Naziva se i “meso bez ubijanja”.
Prema nekim procjenama, milijarde životinja širom svijeta uzgajaju se i ubijaju godišnje za proizvodnju hrane. To zahtijeva ogromne količine energije i vode, što je jedan od razloga za napore da se nađe alternativa mesu. Klimatski portal, čiji je izdavač Faktograf, naš partnerski portal iz Hrvatske, pisao je o ekološkim prednostima alternativnih proteina u ishrani u analizi objavljenoj 29. augusta 2024. godine.
Kad su u pitanju zamjene za meso koje nisu biljnog porijekla, odnosno “lažno meso” koje se dobija kultivacijom ćelija u laboratoriji, američka Uprava za hranu i lijekove (eng. Food and Drug administration, FDA) navodi da se proces uzgoja ove alternative mesu može sumirati kroz sljedeće korake:
Korak 1: Proizvođači obično započinju uzorkom ćelija iz tkiva životinje, procesom koji ne zahtijeva povredu ili smrt životinje. Neke ćelije iz uzorka biraju se, pregledaju i uzgajaju kako bi se napravila “banka” ćelija za pohranjivanje za kasniju upotrebu.
Korak 2: Mali broj ćelija uzima se iz banke ćelija i stavlja u strogo kontrolisano i nadgledano okruženje (obično, određeni broj zatvorenih sterilnih posuda različitih veličina) koje podržava rast i ćelijsku reprodukciju kroz snabdijevanje odgovarajućim hranjivim materijama i drugim faktorima.
Korak 3: Nakon što se ćelije višestruko razmnože u milijarde ili trilione ćelija, dodatne supstance (na primjer, faktori rasta proteina, nove površine za vezivanje ćelija, dodatni nutrijenti) dodaju se u kontrolisano okruženje kako bi se omogućilo ćelijama da se diferenciraju u različite tipove ćelija i dobiju karakteristike ćelija mišića, masti ili vezivnog tkiva.
Korak 4: Nakon što se ćelije diferenciraju u željeni tip, ćelijski materijal može se pokupiti iz kontrolisanog okruženja i pripremiti korištenjem konvencionalnih metoda obrade hrane i pakovanja.
Healthline je u članku objavljenom 18. novembra 2022. godine istakao da FDA navodi da ”hrana za ljude napravljena od kultiviranih životinjskih ćelija mora ispunjavati iste sigurnosne zahtjeve kao i druga hrana”. Navedeno je i da je proizvodnja mesa na ovaj način u “ranim fazama” te da će biti potrebno još vremena prije nego što ono postane široko dostupno.
Raskrinkavanje se u analizi objavljenoj 28. maja 2024. godine bavilo netačnim navodima da se u restoranima služi “štampano meso” od životinjskih ćelija. Ove navode provjeravao je i AFP Provera činjenica u analizi objavljenoj 6. marta 2024. godine. U toj analizi navedeno je da alternativno meso napravljeno od životinjskih ćelija u Evropskoj uniji nije odobreno za upotrebu.
Takvo meso obuhvaćeno je Uredbom o novoj hrani. Citirana je Annett Reinke iz brandenburškog Savjetovališta za potrošače, koja je za AFP navela da “ako bi neko htio prodavati takve proizvode, oni bi morali proći provjeru sigurnosti za zdravlje”.
U principu, kulture ćelija i tkiva mogu da potiču od životinja, biljaka, mikroorganizama, gljiva ili algi. Laboratorijski uzgajano meso i riba se zato smatraju novom hranom i moraju proći niz neophodnih testova i procena pre nego što budu odobreni za tržište”, kaže Rajnke.
Prema navodima iz izvještaja koje su objavili AFP i BBC, meso iz laboratorija odobreno je za upotrebu u Singapuru, Izraelu i SAD-u. Sigurnost mesa uzgojenog u laboratoriji prolazi niz procedura koje garantuju njegovu sigurnost u ljudskoj ishrani.
U pomenutom članku Healtlinea navedeno je i da se istražuje kakva je nutritivna vrijednost mesa dobijenog na ovaj način. Moguće je da ovo “meso” može imati manje količine željeza, cinka, vitamina B12, ističe se. S druge strane, navedeno je i da su šanse da ovakvo meso sadrži zarazne patogene i/ili bolesti jako male.
Depopulacija?
Tvrdnja da je štampano meso upitne sigurnosti “sredstvo” za smanjenje populacije ljudi zapravo je dio široko rasprostranjene teorije zavjere o depopulaciji. U osnovi ove teorije zavjere leži uvjerenje da malobrojne ali svemoćne elite imaju cilj uspostaviti globalnu kontrolu, koju je lakše sprovesti ako je broj ljudi na Zemlji manji.
Raskrinkavanje je u više analiza tokom prethodnih godina pisalo o ovoj teoriji zavjere i načinima na koje se ona dijelila našim govornim područjem (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7).
Bill Gates jedna je od poznatih ličnosti kojima se pripisuju namjere da provedu “depopulaciju” u djelo (1, 2, 3). Tako su se dijelile netačne tvrdnje da na ulazu u zgradu Fondacije “Bill i Melinda Gates piše” Centar za smanjenje ljudske populacije, da finansira proizvodnju i distribuciju vakcina kao sredstva za depopulaciju, da je izmislio “umjetnu brokulu” i da je vlasnik fabrike hrane na bazi insekata.
Gates je javno podržao alternativne načine uzgoja hrane, što je vjerojatno i razlog da se njegovo ime često pominje u teorijama zavjere vezanim za tu temu. Ipak, nema nikakvih dokaza da Gates ili nekakve “elite” planski i tajno provode “depopulaciju”.
Shodno navedenom, tvrdnju da je “štampano meso”, odnosno alternative mesu, sredstvo za smanjenje populacije ocjenjujemo kao teoriju zavjere.