Foto: Freepik.com
Na portalu Nulta tačka 23. jula 2023. godine objavljen je članak o toplotnim talasima i klimatskim promjenama. Članak je opremljen naslovom u kom se navodi:
Klimatska prevara! Toplotni talasi su se u stvari smanjili tokom poslednjih 75 godina
U članku se za negiranje ozbiljnosti klimatskih promjena koriste podaci američke Agencije za zaštitu životne sredine (U.S. Environmental Protection Agency – EPA). Između ostalog, u članku se navodi :
Naučnici kažu da klimatske promene čine toplotne talase dužim, intenzivnijim i češćim. Odakle dolazi sva ova zastrašujuća prognoza nije odmah jasno. Svakako ne iz zvaničnih podataka koje je proizvela američka Agencija za zaštitu životne sredine (EPA) koji pokazuju pad toplotnih talasa u SAD koji se proteže unazad 75 godina.
(...)
Pišući za Climate Realism, američki meteorolog Entoni Vots pozvao je na donji grafikon iz EPA koji pokazuje da su toplotni talasi bili mnogo gori 1930-ih, mnogo pre nego što su klimatske promene postale mrlja na medijskom radaru.
Uprkos onome što mediji kažu, primećuje Vots, podaci iz „stvarnog sveta“ pokazuju da se toplotni talasi u SAD ne pogoršavaju zbog klimatskih promena.
Šta su činjenice?
Prema preliminarnim podacima Svjetske meteorološke organizacije, period od 3. do 5. jula 2023. godine bio je najtopliji zabilježeni na planeti. Visina temperature globalno oborila je prethodne rekorde.
Članak portala Nulta tačka prevod je članka koji je 20. jula 2023. godine objavljen na portalu The Daily Sceptic. U svojim tvrdnjama, The Daily Sceptic, a onda i Nulta tačka, poziva se na Anthonyja Wattsa, meteorologa poznatog po negiranju klimatskih promjena (1, 2). Tvrdnje koje se u ovim člancima navode zasnovane su na netačnoj interpretaciji dostupnih podataka.
Da li su toplotni talasi postali intenzivniji?
Grafikon američke Agencije za zaštitu životne sredine (EPA) prikazan u člancima i iskorišten za tvrdnju da se “toplotni talasi u SAD ne pogoršavaju zbog klimatskih promjena” odnosi se na indeks toplotnih talasa i prikazuje period po decenijama od 1890. do 2020. Na grafikonu se zaista vidi najveći “špic” sredinom 1930-ih godina.
Ovaj grafikon dostupan je na stranici EPA-e Indikatori klimatskih promjena: Toplotni talasi. Grafikon prikazuje, navodi se na stranici, “godišnje vrijednosti američkog indeksa toplotnih talasa od 1895. do 2021”.
“Ovaj indeks definiše toplotni talas kao period koji traje najmanje četiri dana sa prosječnom temperaturom za koju bi se očekivalo da će trajati četiri dana jednom u 10 godina, na osnovu istorijskih podataka. Vrijednost indeksa za datu godinu zavisi od toga koliko se često javljaju tako jaki toplotni talasi i koliko su rasprostranjeni”, navodi EPA.
Indeks, dakle, uzima u obzir istorijske podatke. Toplotni talasi 1930-ih, ističe EPA, jesu bili najozbiljniji zabilježeni u SAD-u. To, pak, ne znači da se toplotni talasi ne pogoršavaju. Dodatno, kako je navedeno, na ovom grafikonu nisu prikazane 2022. i 2023, godine kada su zabilježeni periodi sa veoma visokim temperaturama.
Ukoliko se pogledaju drugi grafikoni koje je objavila EPA, jasno se vidi da karakteristike toplotnih talasa ukazuju na to da su se oni progresivno pogoršavali.
Foto: Karakteristike toplotnih talasa u Sjedinjenim Američkim Država po deceniji, 1961–2021. Grafikoni od gornjeg lijevo: učestalost toplotnih talasa, trajanje toplotnih talasa, dužina trajanja sezone toplotnih talasa, intenzitet toplotnih talasa. Epa.gov
Podaci prikazani na ovom grafikonu obuhvataju podatke prikupljene iz 50 metropola. Kako se objašnjava, za izradu ovog grafikona toplotni talas definisan je kao “period od dva ili više uzastopna dana kada dnevna minimalna temperatura (stvarna temperatura prilagođena zbog vlažnosti zraka) u određenom gradu premašuje 85. percentil zabilježenih julskih i avgustovskih temperatura (1981–2010) za taj grad”. Dakle, definisani su nešto drugačije nego za potrebe izrade prethodno pomenutog indeksa. Takođe, ovi podaci ne obuhvataju period prije 1961.
Kako se iz ovih grafikona može vidjeti, prosječan broj toplotnih talasa godišnje (gornji lijevi grafikon), kao i prosječno trajanje njihove sezone (donji lijevi grafikon), porasli su u posmatranom periodu.
Prosječno trajanje individualnih toplotnih talasa (gornji desni grafikon) jednako je sa prethodnom decenijom, dok su prosječne temperature (donji desni grafikon) neznatno manje. Ipak, neophodno je uzeti u obzir i činjenicu da temperature zabilježene ovog ljeta nisu uračunate u ove podatke, a nema sumnje da će na njih uticati.
EPA ističe da su toplotni talasi postali duži, češći i intenzivniji u Sjedinjenim Američkim Državama. Činjenica da su toplotni talasi 1930-ih bili najgori zabilježeni u SAD-u ne utiče na takvu procjenu, s obzirom na to da je riječ o jedinstvenom događaju, a ne o pravilnosti tog perioda. Podaci za 2022. i 2023. godinu još uvijek nisu u cijelosti dostupni, zbog čega se ne mogu praviti cjelovita poređenja.
Šta uzrokuje toplotne talase?
Slične tvrdnje vezane za pogoršanje vremenskih prilika na Zemlji ranije je analizirao i USA Today. Kako su naveli, stručnjaci su im potvrdili da su uzrok intenziviranja toplotnih talasa klimatske promjene.
Povećanje toplotnih talasa posljedica je klimatskih promjena, rekao je Michael Wehner, viši naučnik u Nacionalnoj laboratoriji Lawrence Berkeley.
“Prvo, dodatni ugljendioksid u atmosferi iz sagorijevanja fosilnih goriva zadržava više sunčeve energije“, rekao je Wehner ranije za USA Today. “Drugo, generalno topliji uslovi usljed globalnog zagrijavanja dovode do suvljeg zemljišta, što dovodi do manjeg isparavanja iz zemlje i transpiracije (emisije vodene pare) iz biljaka, što znači da je manje hlađenja iz tog procesa”.
Isto navode i drugi/e stručnjaci/kinje. O tome da su klimatske promjene stvarne te da predstavljaju uzročnike brojnih promjena u vremenu na Zemlji Raskrinkavanje je pisalo u više navrata (1, 2, 3, 4, 5, 6). Kako je u ovim analizama objašnjeno, uprkos upornim tvrdnjama teoretičara/ki zavjere, klimatske promjene postoje, u velikoj su mjeri uzrokovane ljudskom aktivnošću i predstavljaju ozbiljan problem. Sve to potvrđuje niz naučnih dokaza.
Shodno navedenom, tvrdnje iz članka portala Nulta tačka o tome da su se toplotni talasi “smanjili” te da se “u SAD ne pogoršavaju zbog klimatskih promjena” ocjenjujemo kao lažnu vijest. Budući da je ova tvrdnja zasnovana na manipulativnom tumačenju dostupnih podataka, dajemo joj i ocjenu pseudonauka.
(Raskrinkavanje.ba)