Na Facebook profilu Sladjana Velkov je 27.10.2021. godine objavljena slika na kojoj je navedeno sljedeće:
Virus nije izolovan!
Test je netačan!
Ljudi umiru samo u bolnicama!
Do sada je promijenjeno 11 pogrešnih terapija!
Organi se uzimaju sa živih a ne sa mrtvih ljudi!
Nema obdukcija!
Limeni sanduci!
Po zakonu smo svi donatori organa!
Ono što ubija je terapija a ne bolest.
Slika je objavljena u albumu koji je Velkov, poznata po antivakcinacijskom aktivizmu i pseudonaučnim stavovima vezanim za liječenje ozbiljnih bolesti, nazvala “Plandemija”. Do vremena pisanja ove analize, slika je ostvarila 940 reakcija, 47 komentara, te je podijeljena 274 puta.
Šta su činjenice?
Velkov u tvrdnjama na analiziranoj slici ne precizira da je riječ o virusu SARS-CoV-2 niti bolesti Covid-19.
Sam naziv albuma “Plandemija” je istovjetan nazivu videouratka kojeg je Raskrinkavanje, u saradnji sa Faktografom, našim partnerskim portalom iz Hrvatske, analiziralo u maju 2020. godine.
“Plandemija” je naziv 26-minutnog videozapisa koji se predstavlja kao dokumentarac, a u kojem se iznose brojne netačnosti vezane za pandemiju Covid-19. Ovaj je “dokumentarac” tako postao snažno pogonsko gorivo za jednu od najraširenijih teorija zavjera o pandemiji Covid-19, prema kojoj je virus SARS-CoV-2 zapravo bezopasan, ali je oko njega umjetno stvorena histerija da bi ljudi širom svijeta pristali na obaveznu vakcinaciju.
Zbog širenja opasnih dezinformacija, društvene mreže Facebook i Twitter, kao i videoservisi YouTube i Vimeo, počeli su uklanjati “Plandemiju” sa svojih platformi (CNBC).
Detaljnu analizu brojnih netačnih tvrdnji u ovom “dokumentarcu” čitajte u nastavku.
Plandemija: Najuspješnija teorija zavjere o Covidu-19 pada već na "planu"
Plandemija je takođe često korišten termin među brojnim teoretičarima/kama zavjere, koji/e tvrde da je pandemija Covid-19 “izmišljena” iz raznih razloga, kao što su depopulacija stanovništva, kontrola stanovništva, krađa organa i tako dalje.
Raskrinkavanje je analiziralo i takve teorije zavjere, o čemu možete čitati ovdje i ovdje.
Tvrdnja da virus SARS-CoV-2 nikada nije izolovan širi se u različitim formama na društvenim mrežama gotovo od proglašenja pandemije, pa sve do danas. No, njena široka rasprostranjenost ne znači da je tačna.
Ista tvrdnja o izolaciji virusa kruži i na društvenim mrežama u svijetu, a analize činjenica o ovoj temi već su objavili Full Fact (11.11.2020), Reuters (4.12.2020) i Associated Press (8.12.2020).
Virus SARS-CoV-2 izolovan je u više navrata, te o tome postoje brojni izvještaji (link, link, link). U analizi Full Facta ističe se:
“SARS-CoV2 je uzorkovan milionima puta od zaraženih ljudi, uključujući one za koje je prvobitno utvrđeno da su zaraženi u Kini”, rekao je za Full Fact dr. Stephen Griffin, virolog i vanredni profesor na Institutu za medicinska istraživanja u Leedsu.
Prema podacima dostupnim na sajtu Svjetske zdravstvene organizacije (SZO), novi koronavirus, koji je poslije imenovan kao teški akutni respiratorni sindrom koronavirus 2 (eng. Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 ili SARS-CoV-2), prvi put je izolovan 7.1.2020. godine u Kini.
Raskrinkavanje je takođe pisalo o netačnoj i posve neutemeljenoj tvrdnji da virus Sars-CoV-2 nije izolovan, u analizi objavljenoj 25.12.2020. godine.
U vezi sa tvrdnjom da je test “netačan”, potrebno je istaći da je PCR test, kojim se detektuje i infekcija virusom SARS-CoV-2, često na meti brojnih teorija zavjere. Za ovaj test se netačno tvrdilo da nije namijenjen detektovanju virusa, te da ga je nauka odbacila, o čemu je Raskrinkavanje pisalo u analizi objavljenoj 5.10.2020. godine.
Nakon toga, Raskrinkavanje je objavilo još devet analiza tvrdnji u kojima se PCR test naziva netačnim, nepouzdanim, lažnim ili mu se pripisuje da sadrži “metalne pločice” (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9).
U analizi objavljenoj 30.11.2020. godine, Raskrinkavanje je prenijelo saopštenje australijskog ministarstva zdravstva, koje je, kao odgovor na netačne informacije koje su se širile o PCR testu, za AFP potvrdilo efektivnost ovog testa i o njemu reklo sljedeće:
Ovaj je test vrlo osjetljiv i otkriva sitne fragmente genetskih podataka koji su specifični za virus koji uzrokuje COVID-19.
(...)
Glasnogovornik je naglasio da je PCR test za COVID-19 dizajniran posebno za SARS-CoV-2:
„Lančana reakcija polimeraze reverzne transkriptaze u stvarnom vremenu (qRT-PCR) za SARS-COV-2 specifična je za SARS-COV-2 i pouzdano detektira SARS-COV-2 RNA bez obzira je li virus održiv ili ne. Specifični test za SARS-COV-2 neće otkriti druge patogene. Određeni testovi na druge patogene neće otkriti SARS-COV-2”.
Dakle, PCR test sasvim pouzdano detektuje virus SARS-CoV-2 i razlikuje ga od drugih virusa.
Tvrdnja da je “do sad promijenjeno 11 pogrešnih terapija”, osim što, kako smo već i naveli, ne precizira o kojoj bolesti je riječ, ne ukazuje na to ni ko je do sad navodno promijenio “11 pogrešnih terapija”. Moguće je da autorka ove Facebook objave misli na Svjetsku zdravstvenu organizaciju, koja formira preporuke i smjernice za liječenje Covid-19.
U odjeljku “Smjernice u liječenju” (Treatment Guidelines), na zvaničnoj stranici SZO-a navodi se da je protokol mijenjan i dostupan je pregled izmjena ovog dokumenta u oktobru, kojih je bilo ukupno tri. Ni u jednom slučaju izmjena nije navedeno da je riječ o “pogrešnoj” terapiji, nego se izmjene odnose na nova saznanja o primjeni/doziranju različitih lijekova koji se koriste u liječenju Covid-19.
Još uvijek nema zvaničnog, odobrenog i licenciranog lijeka protiv Covid-19. Liječenje se odvija različitim tretmanima u skladu sa stanjem koje ova bolest izazove. Detaljnije o tome možete pročitati na zvaničnoj stranici SZO-a.
Velkov u analiziranoj objavi tvrdi i da se “organi uzimaju sa živih, a ne sa mrtvih ljudi”, te da smo “svi” donatori organa. U pitanju su manipulativne tvrdnje.
Kako je navedeno u članku BBC-a na srpskom jeziku, objavljenom 2.12.2021. godine, pacijenti/ce preminuli/ od Covid-19 ne mogu biti donatori/ke organa. U ovom članku, BBC na srpskom jeziku tematizira teorije zavjere o tome da se u Srbiji ne rade obdukcije preminulih od Covid-19 jer se time prikriva navodna trgovina organima.
Dodatno je pojašnjeno da se transplantacija organa, posebno srca, radi isključivo od osobe kod koje je potvrđena moždana smrt – što znači da “radi” srce, ali ne i mozak.
Takođe je istaknuto da u Srbiji, prema važećem zakonu, davalac može biti osoba koja se tome nije protivila tokom života ili ako se u trenutku smrti tome ne usprotivi bračni partner/ica ili porodica preminule osobe.
Često su davaoci ljudi koji su preminuli u saobraćajnoj nesreći, usled teške povrede glave ili ranjavanja iz vatrenog oružja, navodi se u relevantnim medicinskim izvorima.
Postoje jasni kriterijumi regulisani zakonom na osnovu kojih se proglašava moždana smrt.
Prema Zakonu o presađivanju ljudskih organa iz 2018, davalac može da bude osoba koja se tokom života tome nije usmeno ili pismeno protivila ili ako se tome u trenutku smrti nije izričito usprotivio roditelj, supružnik, vanbračni partner ili punoletno dete umrlog.
Tada tim lekara koji se bavi procenom moždane smrti utvrdi da je do nje došlo, pristupa se razgovoru sa porodicom - tako je svugde u svetu, bez obzira da li postoji zakon o pretpostavljenoj saglasnosti ili ne, kaže Putnik.
Ako porodica da saglasnost, uključuju se ostali medicinski timovi.
Član 23. ovog zakona propisuje da se, ukoliko umrla osoba nema bližih srodnika/ca, donaciji organa mogu usprotiviti srodnici/ce, zaključno sa drugim stepenom srodstva.
Velkov u analiziranoj objavi navodi da “nema obdukcija” i da “ljudi umiru samo u bolnicama”, te pominje limene sanduke. Ove navode potrebno je tumačiti u odgovarajućem kontekstu.
Naime, već duže vrijeme se dijele teorije zavjere o tome da se ne vrše ili da su zabranjene obdukcije preminulih od Covid-19 sa ciljem prikrivanja “krađe” organa. Po toj teoriji, preminuli/e od Covid-19 sahranjuju se u limenim sanducima, kao dio prikrivanja krađe organa.
SZO je 24.3.2020. godine izdao upute za bezbjedno postupanje sa tijelima preminulih od Covid-19 u dokumentu pod nazivom “Sprečavanje i kontrola infekcije za sigurno postupanje sa mrtvim tijelom u kontekstu COVID-19: Privremena uputstva” (Infection prevention and control for the safe management of a dead body in the context of COVID-19: interim guidance).
Ovim uputama se daju preporuke zdravstvenim ustanovama vezane za ambijentalne uslove vršenja obdukcije, broj osoba u prostoriji, kao i za zaštitnu opremu koju bi medicinski radnici/e u tim slučajevima trebali/e koristiti. Cilj ovih preporuka je da se spriječi infekcija osoblja koje vrši obdukciju ili sahranu tijela osobe kod koje je utvrđeno prisustvo virusa SARS-CoV-2.
Kako se navodi u članku portala Radio Slobodna Evropa, objavljenom 8.4.2021. godine, Udruženje sudskih medicinara u Bosni i Hercegovini je 6.4.2020. godine donijelo odluku da neće raditi obdukcije preminulih od Covid-19, zbog nepostojanja adekvatne zaštitne opreme.
Detaljnije o tome da SZO nije zabranio obdukcije, te da se one ipak povremeno rade u BiH, kao i da je netačno da se organi preminulih od Covid-19 prodaju na crnom tržištu, Raskrinkavanje je pisalo u analizi objavljenoj 2.11.2021. godine, koju možete čitati na ovom linku.
Kao i u BiH, i u Srbiji je na snazi preporuka da se ne rade obdukcije preminulih od Covid-19, takođe zbog nepostojanja adekvatnih uslova. O tome je za N1 govorio specijalista sudske medicine dr. Slobodan Savić, u članku objavljenom 20.7.2020. godine.
„Alarmantna je vest koja je izazvala paniku, naročito mlađih roditelja, u vezi obdukcija preminulih osoba od posledica koronavirusa, a kod nas u Institutu prema instrukcijama se ne rade obdukcije na takvim pacijentima. Čak se vrši „PCR“ testiranje pre vršenja redovnih obdukcija. Najjednostavnije objašnjenje je što kod nas ne postoje obdukcione sale koje su opremljene za to da se obdukcije izvrše na bezbedan način i po članove obdukcionog tima, i zbog sprečavanja širenja zaraze obdukcionim materijalom“, navodi Savić.
BBC na srpskom jeziku navodi da je porodicama preminulih omogućena identifikacija, a da je limeni sanduk obavezan prilikom sahranjivanja preminulih od zaraznih bolesti, kao i prilikom transporta tijela van države u kojoj je osoba preminula.
Iz pogrebnih preduzeća u Beogradu i Novom sadu potvrđuju da je članu porodice omogućena identifikacija pokojnika.
Telo se najpre polaže u posebnu vreću, smešta se u limeni uložak koji se zavari, a potom, u drveni sanduk koji se dezinfikuje, objasnili su za BBC na srpskom iz JKP Pogrebne usluge iz Beograda.
Limeni sanduk ima stakleni prozor kroz koji se može videti lice preminulog.
Metalni uložak je prema zakonu obavezan ne samo prilikom sahranjivanja preminulih od određenih zaraznih bolesti, već i prilikom prevoza tela van granica države u kojoj je smrt nastupila ili prilikom ekshumacije.
Ne postoje dokazi koji bi potkrijepili “zavjerološke” tvrdnje da se obdukcije preminulih od Covid-19 ne vrše kako bi se prikrio “pravi uzrok smrti”, te da procedura ukopa preminulih prati epidemiološke mjere kako bi se moglo “trgovati organima”.
Na kraju ove svojevrsne liste tvrdnji, Velkov zaključuje kako je ono što ubija “terapija, a ne bolest”. Za ovakav navod ona ne pruža nikakve argumente. Do vremena pisanja ove analize, u svijetu je od Covid-19 preminulo više od pet miliona ljudi, prema podacima stranice Worldometers.
Iako to ne navodi jasno, nego se koristi nizom tvrdnji, Velkov u ovoj objavi zapravo zastupa stav da virus SARS-CoV-2 nije izolovan, te da su svi pozitivni slučajevi prikazani kao takvi uz pomoć netačnog testa, a sve to sa ciljem da se te osobe pošalju u bolnicu kako bih se ubijalo pogrešnim terapijama, a potom se od njih uzimali organi. Krađa organa se zatim prikriva neizvršavanjem obdukcija i sahranama u limenim sanducima.
Tvrdnju iz analizirane Facebook objave da “virus nije izolovan”, koja je prisutna u različitim formama još od početka pandemije i koju je Raskrinkavanje već ocijenilo kao lažnu vijest, ocjenjujemo kao prenošenje lažne vijesti. Virus SARS-Cov-2 je prvi put izolovan u Kini još 1.7.2020. godine i od tada je izolovan nekoliko puta u drugim dijelovima svijeta.
Na isti način ocjenjujemo i tvrdnju da je “test netačan”, budući da smo u devet analiza o sličnim navodima obrazložili da je PCR test tačan i pouzdan način detekcije virusa SARS-CoV-2.
Tvrdnju da je “do sad promijenjeno 11 pogrešnih terapija” ocjenjujemo kao lažnu vijest. Nema dokaza da je do sad promijenjeno 11 “pogrešnih” terapija u liječenju Covid-19. Još uvijek ne postoji lijek za ovu bolest, a smjernice za liječenje pacijenata ažuriraju se u skladu s novim saznanjima o bolesti.
Tvrdnju kako se “organi uzimaju sa živih, a ne sa mrtvih ljudi” ocjenujemo kao manipulisanje činjenicama u kontekstu analizirane Facebook objave. U slučajevima kadaverične transplantacije organa, organi se uzimaju od donatora/ki kojima je konstatovana moždana smrt, prilikom koje srce “radi” iako je mozak mrtav.
Tvrdnju da su “po zakonu svi donatori organa” ocjenjujemo kao dezinformaciju. Tačno je da, prema važećem zakonu u Srbiji, davalac organa može biti osoba koja se tome nije protivila tokom života. Međutim, i kad nema takvog protivljenja, nakon smrti, doniranju se mogu usprotiviti bračni partner/ica ili porodica preminule osobe, što u analiziranoj objavi nije navedeno.
Tvrdnju da je ono što ubija “terapija, a ne bolest” ocjenjujemo kao lažnu vijest, budući da ne postoje nikakvi dokazi da terapija koja se primjenjuje u liječenju oboljelih od Covid-19, a ne bolest, “ubija” pacijente.
Sve tvrdnje iz analizirane objave ocjenjujemo i kao teoriju zavjere, s obzirom na to da se bez ikakvih dokaza sugeriše da je pandemija Covid-19 nepostojeća, odnosno da je svojevrsni “paravan” kojim se prikriva krađa organa preminulih od ove bolesti.
(Raskrinkavanje.ba)
Ko je Slađana Velkov?
U kratkoj biografiji dostupnoj na blogu Slađane Velkov navodi se da je rođena 1964. godine u Skoplju, gdje je diplomirala medicinu. Od radnog iskustva izdvojeni su rad za UN u Sjevernoj Makedoniji, iskustvo ljekara opšte prakse na urgentnom odjeljenju u Vranju, te doktorice i menadžerice za razvoj medicine u Kuvajtu.
Naglašeno je i da se posljednjih godina bavi besplatnim obrazovanjem ljudi o samoizlječenju pravilnom ishranom i načinom života. Osim po pseudonaučnom pristupu liječenju cijelog spektra bolesti, za koje je Velkov promovisala opasne MMS kapi, poznata je i po protivljenju vakcinaciji (1, 2, 3) i širenju dezinformacija o vakcinama (1, 2).
“Ciljnu publiku” Velkov pronalazi putem Facebooka. Desetine hiljada korisnika/ica ove društvene mreže prati je na nekoliko naloga. Pored profila pomenutog u ovoj analizi, koji ima više od 58.000 pratitelja/ki, Slađana Velkov je na Facebooku vodila sada nedostupnu grupu, ali i još uvijek dostupnu stranicu Dr Sladjana Velkov, koju prati više od 37.000 ljudi.