Foto: vecstock/Freepik
Nevrijeme koje je u julu pogodilo BiH, Srbiju i Hrvatsku donijelo je i lavinu objava na nekim portalima i društvenim mrežama u kojima se tvrdi da nisu bile u pitanju prirodne pojave.
Različite netačne tvrdnje o “uzročnicima” nevremena Raskrinkavanje je analiziralo u više navrata (1, 2, 3, 4, 5, 6), ali svojevrsni dezinformatorski trend ne jenjava.
Tako je na Facebook profilu Anthony Tonski u dvije objave (1, 2) 19.7.2023. godine navedeno da je neko snimio “antigravitacijske kugle guračice oblaka”, za koje se implicira da su uzrok nevremena.
Netko je snimio antigravitacijske kugle guračice oblaka. ( plasma balls )
Ovo bi vojska morala dobro proučiti i zastititi svoje građane.
U objavama s ovog profila priloženo je nekoliko fotografija nevremena, a u nekima od njih strelicama su naznačeni kružni oblici za koje se, bez dodatnih obrazloženja, navodi da su “antigravitacijske kugle guračice oblaka”.
Identične fotografije uz slične navode o “tajnim kuglama” objavljivali/e su i drugi/e korisnici/e Facebooka na svojim profilima (1, 2, 3) uz tvrdnje da su fotografije nastale u Zagrebu, kao i uz dodatne tvrdnje o HAARP-u i geoinženjeringu kao uzroku nevremena.
Navodi s društvenih mreža objavljeni su 21.7.2023. i u članku portala Otisak. Već u samom naslovu istaknute su eksplicitnije tvrdnje o tome da “oluja nije djelo prirode” i da je “izazvana antigravitacijskim kuglama“. U članku nije precizirano odakle su preuzeti navodi, kao ni fotografije. U samom tekstu navedeno je i da se godinama govori o sistemu HAARP kao uzroku vremenskih neprilika:
Nezapamćene oluje koje ovih dana haraju po regionu i Bosni i Hercegovini potaknule su mnoga nagađanja da li su djelo prirode ili su vještački izazvane.
Već godinama se govori o sistemu HAARP sistemu koji je nazvan i „zločin modernog doba“.
(...)
Naime, „neko je snimio antigravitacijske kugle guračice oblaka“, navedeno je na društvenim mrežama i objavljene su fotografije, dodajući „HAARP a ne priroda. Ovo bi vojska morala dobro proučiti i zastititi svoje građane kad ne bi i ona bila na daljinski stranih faktora“.
Šta su činjenice o uzrocima nevremena?
Naš partnerski portal iz Hrvatske Faktograf analizirao je objavu s Facebook profila Anthony Tonski, za kojeg se navodi da pripada hrvatskom muzičaru Toniju Cetinskom. U vrijeme objave Faktografove analize, Facebook objave s ovog profila sadržavale su i navode o sistemu HAARP, o čemu svjedoči i arhivirana verzija (1), kao i istorija uređivanja obje objave.
Ipak, objava se i nakon uređivanja u novom obliku nastavila dijeliti Facebookom. Faktograf u analizi navodi da ne postoje nikakvi dokazi da HAARP uzrokuje oluju. Ivan Güttler, zamjenik direktora Državnog hidrometeorološkog zavoda Hrvatske, za Faktograf je izjavio:
“Ovo je bila prirodna pojava kakva se pojavljuje širom svijeta, posebno u Americi. Ne vidim baš nikakve veze s HAARP-om i na koji način bi HAARP djelovao”, odgovorio nam je Güttler.
O tome da HAARP nije uzrokovao nedavne oluje u regionu pisalo je i Raskrinkavanje u analizi objavljenoj 28.7.2023. godine. Kako je u analizi objašnjeno, HAARP (High-frequency Active Auroral Research Program) je predajnik velike snage i visoke frekvencije (HF) koji se koristi za proučavanje jonosfere. HAARP je projekat Univerziteta Aljaske (UAF) te se i nalazi na Aljasci u Sjedinjenim Američkim Državama. Ovaj predajnik ne može uticati na vremenske prilike.
Raskrinkavanje se i ranije bavilo brojnim teorijama zavjere koje su uključivale projekat HAARP (1, 2, 3, 4), poput tvrdnji da je u pitanju tajno oružje, da izaziva zemljotrese i druge vremenske nepogode, da postoji u našem regionu i sl.
Da li postoje “antigravitacijske kugle guračice oblaka”?
U vezi s terminom “antigravitacijske kugle guračice oblaka” Faktograf u pomenutoj analizi navodi da je kružni oblik koji nalikuje kapljici na objektivu protumačen kao “antigravitacijske kugle”. Pretraga ovog termina ne pokazuje da on uopšte nije korišten u domaćoj kredibilnoj literaturi.
S druge strane, pretraga termina na engleskom jeziku “plasma balls”, odnosno “plazma kugle”, kako je u analiziranoj Facebook objavi u zagradi vjerovatno navedeno kao objašnjenje, pokazuje da ovaj termin doista postoji.
Pretraga pokazuje da je plazma kugla prozirna staklena kugla koja je ispunjena mješavinom plemenitih plinova pod niskim pritiskom u čijoj se sredini nalazi visokofrekventna i visokonaponska elektroda koja stvara krivudajuće plazmene niti. Riječ je o patentu Nikole Tesle koji je pod imenom “Incandescent Electric Light” patentiran u Sjedinjenim Američkim Država 6.2.1894. godine.
Poveznicu između ovog patenta i uticaja na vremenske prilike nismo pronašli, odnosno nema nikakvih činjenica koje bi dokazale da plazma kugle utiču na vremenske nepogode. Kako se u brojnim izvorima navodi, Tesla je tokom svojih eksperimenata s visokofrekventnim strujama u staklenim cijevima u svrhu proučavanja visokonaponskih pojava patentirao plazma kuglu.
Konkretna upotreba ovih plazma kugli, kako se navodi u članku enciklopedije akademskog akceleratora, ogleda se u njihovoj neobičnosti zbog svjetlosnih efekata:
Plazma kugle se prvenstveno koriste kao kuriozitet i igračke zbog svojih jedinstvenih svjetlosnih efekata i “trikova” koje korisnici mogu izvesti pomicanjem ruku. Takođe može biti dio školskog laboratorija u svrhu demonstracije. Uglavnom se ne koristi za opštu rasvjetu. Posljednjih godina, međutim, neke trgovine s novitetima počele su prodavati male noćne svjetiljke s plazma kuglom koje se mogu pričvrstiti na standardne utičnice za rasvjetu.
Shodno navedenim činjenicama, tvrdnje iz analiziranih Facebook objava kojima se implicira postojanje “antigravitacijske kugle guračice oblaka” koja uzrokuje vremenske neprilike ocjenjujemo kao teoriju zavjere.
Tvrdnje iz naslova članka portala Otisak o tome da se “neko igra sa nama” i da “oluja nije djelo prirode”, već da je “vještački izazvana antigravitacijskim kuglama”, ocjenjujemo kao lažnu vijest i teoriju zavjere.
(Raskrinkavanje.ba)