Foto: Raskrinkavanje.ba
Teoretičarka zavjere Slađana Velkov na svom je Facebook profilu 3. juna 2025. godine podijelila stari intervju u kojem je govorila o pandemiji Covid-19 kao “najvećem eksperimentu u historiji”. Osim što je osporila pandemiju, govorila je i o “trovanju” vakcinacijom protiv virusa “koji ne postoji”. Zapravo je osporila postojanje virusa uopšte. Intervju je nazvan “Bolje grip nego čip".
Foto: Screenshot/Facebook
Intervju je podijelila s platforme Odysee, gdje je objavljen u novembru 2024. godine. Najstariju objavu ovog videa pronašli smo na ruskoj stranici VK Video, gdje je podijeljena 28. oktobra 2021. godine.
Na snimku intervjua vidi se logo YouTube kanala Glas javnosti, ali na tom ga kanalu nismo pronašli.
Ko je Slađana Velkov?
Slađana Velkov na svom blogu navodi da je rođena 1964. godine u Skoplju, gdje je diplomirala medicinu. Navodi kako je tokom života u Sjevernoj Makedoniji radila za Ujedinjene narode kao ljekarka opće prakse na urgentnom odjeljenju u Vranju te da je radila kao ljekarka u Kuvajtu. Bavi se “besplatnim obrazovanjem ljudi u samoizlječenju pravilnom ishranom i načinom života”.
“Slavu” je stekla na društvenim mrežama: na Facebooku je prati više od 65.000 ljudi, a na Facebook stranici ima 38.000 pratitelja/ki. Raskrinkavanje se ranije bavilo njenim izjavama u kojima je širila teorije zavjere (link) i pseudonaučne tvrdnje o nastanku tumora (link).
“Bolje grip nego čip”
Voditeljica na početku intervjua pita Velkov da objasni natpis na svojoj majici – “Bolje grip nego čip”. Velkov iznosi niz tvrdnji kojima “pobija” postojanje virusa, uključujući i virus koji izaziva Covid-19, za koji kaže da je “najveći eksperiment u historiji čovječanstva”.
Voditeljica: Doktorka Velkov, evo kao što imate na majici tako ćemo i da počnemo ovu temu koja se cenzuriše, bolje grip nego čip. Šta je to?
Slađana Velkov: Ljudi misle da je ovo neka borba protiv virusa ili neka borba protiv veštačkog ili divljeg virusa, nije bitno virusa, ne postoji niti ovaj niti neki drugi virus. [...] Ovo je sad najveći eksperiment u istoriji čovečanstva. Do sada nismo imali ovako smrtonosan otrov u nekakvoj igli kao što sada imamo.
Tvrdnja da virusi ne postoje nije tačna. Teorije zavjere o pandemiji Covid-19 kao “režiranom” događaju ili “eksperimentu” također su ranije objašnjene, uključujući i tvrdnje da je ova bolest bila samo “obična gripa”.
U članku Indexa objavljenom 1. februara 2020. godine objašnjava se šta su virusi i kako napadaju naše ćelije.
Virusi su biološki agensi na granici živog i neživog. Za razliku od većine živih organizama nemaju stanice niti stanične dijelove koji bi im omogućili hranjenje, razvoj i razmnožavanje. Zbog toga funkcioniraju poput parazita - u stvaranju svojih proteina, genetskog materijala, ovojnica i potomstva potpuno ovise o mehanizmima stvaranja energije (u mitohondrijima) i bjelančevina (u ribosomima) stanica domaćina.
MedicalNewsToday objašnjava da virusi postoje u skoro svakom dijelu planete. Osim ljudi, mogu da zaraze biljke, životinje, gljive, a čak i bakterije.
U analizi iz 2020. godine naš partnerski portal Raskrinkavanje iz Crne Gore o tvrdnjama da virusi ne postoje navodi sljedeće:
Steven Novella, neurolog i profesor na Univerzitetu Jejl, kaže da se mnoga negatorska uvjerenja dovode u vezu sa naučnim zaključivanjem, a da je evolucija dobar primjer toga:
„Iako smo sada vidjeli kako se evolucija događa u laboratoriji, velike evolucione promjene traju najmanje desetine hiljada godina, pa je nikada nećemo vidjeti direktno. Moramo zaključiti, kroz više dokaza, da se evolucija dogodila (genetika, fosilni ostaci itd). To omogućava negatorima da se žale na nedostatak direktnih dokaza, kao da je to jedina vrsta naučnog dokaza. Postojanje virusa takođe se u velikoj mjeri određuje zaključivanjem. Većina virusa je premala da bi se vidjela čak i mikroskopom i ne mogu se lako gajiti poput bakterija. Virusi se identifikuju izolovanjem antitijela na njih, izolovanjem virusnih proteina, demonstriranjem biohemijske i aktivnosti bolesti i na kraju uzimanjem elektronskih mikrografa virusnih čestica. Ovi dokazi svi zajedno mogu biti apsolutno konačni, ali negator može i dalje tvrditi da su svi dokazi indirektni ili pogrešni.“
Detaljnije o tvrdnjama da virusi ne postoje pisali smo u drugim analizama (1, 2, 3).
Tvrdnje da je pandemija Covid-19 bila “režirana” ili da se radilo o običnoj gripi također su bile popularne u vrijeme kada je nastao intervju. Bolest Covid-19 izaziva virus SARS-CoV-2, koji se pojavio u decembru 2019. godine u Kini. Izolovan je još 2020. godine, a naučnici koji su ga izolovali dobili su i značajne nagrade. Procjenjuje se da je do 2024. godine na svijetu više od sedam miliona ljudi preminulo od posljedica ove bolesti.
Svjetska zdravstvena organizacija (SZO) je krajem maja 2025. godine objavila podatke da se Covid-19 ponovo širi, primarno u zemljama istočnog Mediterana, jugoistočne Azije i zapadnog Pacifika.
Vakcine protiv Covid-19 još se uvijek mogu primiti, no rizik od zaraze je dosta manji nego za vrijeme pandemije, pa je i ukupna stopa vakcinacije niža.
Brojne provedene studije potvrdile su učinkovitost vakcina protiv Covid-19, a Raskrinkavanje se u prošlosti bavilo tvrdnjama da su ove vakcine smrtonosne. To nije tačno. One sprečavaju razvoj ozbiljnog oblika bolesti (1, 2). Covid-19 se sada već sporije širi, a nauka navodi da je zahvaljujući vakcinama spriječeno i do 19,8 miliona smrti. SZO navodi da je do 2023. godine, kada se Covid-19 još uvijek aktivnije širio, oko 67% svjetske populacije primilo neku od odobrenih vakcina.
Covid-19 i gripa imaju sličnosti, s obzirom na to da ih izaziva respiratorni virus, ali se radi o dvije različite bolesti. Covid-19 izaziva virus SARS-CoV-2, kako smo već objasnili, iz porodice koronavirusa, dok gripu izaziva više virusa gripe (influence). Detaljnije o ovome pisali smo u nekoliko analiza (1, 2).
Izmišljanje grafenovog oksida u vakcinama
Velkov kaže da je doktor Robert Young uradio istraživanje “zapadnjačkih” vakcina, odnosno vakcina koje su razvili AstraZeneca, Pfizer i Moderna, i da je u njima našao grafenov oksid.
Doktor Robert Young, on je napravio studiju, analizirao sve ove zapadne vakcine izuzev kineske, ruske, i šta je on našao? U svim tim vakcinama, Zenece, Moderne i tako dalje, Pfizer, on je u svima našao grafen oksid koji je citotoksičan, genotoksičan, koji izaziva oštećenje ćelija, zgrušava krv i ima magnetno svojstvo [...] to je našao i nemački patološki institut koji je sada novootvoren zbog ove situacije i također španski patolozi su to potvrdili.
Tvrdnje da se materijal grafenov oksid nalazi u vakcinama protiv Covid-19 šire se od juna 2021. godine, kada je na web stranici DocDroid objavljen dokument istraživanja koji je provela grupa “španskih istraživača” La Quinta Columna, odnosno “peta kolona”. Oni su u istraživanju “potvrdili” da vakcine protiv Covid-19 sadrže grafen-oksid. Ovo istraživanje imalo je ozbiljne manjkavosti i nije zapravo potvrdilo prisustvo ovog ili drugih opasnih materijala u vakcinama, ali jeste potaklo širenje teorija zavjere o grafenovom oksidu u vakcinama, PCR testovima i slično. Detaljnije o ovome pisali smo u analizi ispod.
Vakcine protiv Covid-19 ne sadrže grafenov oksid
Pfizer jeste koristio grafenov oksid u izradi svoje vakcine, ali ne kao jedan od sastojaka, objašnjava se na portalu Vakcine (.ba). Sastavi vakcina koje su odobrene za upotrebu javno su dostupni i mogu se pročitati na ovim linkovima: Pfizer, AstraZeneca, Sputnik V, Sinopharm i Moderna.
Robert Young je američki autor knjiga alternativne medicine i zagovornik takozvane alkalne dijete. Na svojoj stranici navodi da je život posvetio “proučavanju pravih uzroka bolesti” te je razvijao koncept “nove biologije” s ciljem da ljudima pomogne u “postizanju ravnoteže u životu”. U realnosti, 2017. godine proveo je nekoliko mjeseci u zatvoru zbog ilegalnog liječenja pacijenata/tica na svom ranču bez medicinskog ili naučnog zvanja.
Velkov u intervjuu citira njegov članak koji navodno potvrđuje da u vakcinama ima grafenovog oksida. Kasnije, 2022. godine, ovaj je članak objavljen u formi naučnog rada u časopisu Acta Scientific. Iako je naveden kao recenziran, odnosno peer reviewed, na osnovu nekoliko indikatora može se zaključiti da se ne radi o kredibilnom akademskom članku. Prije svega, nije indeksiran u relevantnim bazama akademskih časopisa kao što su Scopus, Web of Science i PubMed. Na zvaničnoj stranici članka nema transparentnih informacija o peer review procesu. Ne zna se ko su bili recenzenti, koliko je trajala recenzija niti na koji je način provjereno istraživanje. Acta Scientific se nalazi na Beallovoj listi predatorskih akademskih časopisa, čiji članci ne prolaze rigorozan proces izbora. Jeffrey Beall je američki bibliotekar i ekspert za tzv. predatorsko izdavaštvo, a njegova lista postala je baza za dalja istraživanja na ovu temu.
Raskrinkavanje se netačnim tvrdnjama o grafenovom oksidu u vakcinama bavilo i u drugim analizama (1, 2, 3).
Kako se patentiraju virusi i bakterije?
Velkov u intervjuu također navodi da se virusi mogu patentirati jer su “napravljeni”, dok se bakterije ne mogu patentirati jer su “prirodne”.
Zašto nijedna bakterija nije patentirana? Pa zato što je prirodna. Zato što je ona deo biološkog tog ciklusa i ona ne može da bude patentirana, ne može vazduh, ne može sunce da se patentira, ali virus može zato što on ne postoji u stvarnosti. Taj virusni genom je kompjuterski program.
Tvrdnja da su virusi patentirani jer se radi o ljudskim “izumima” također je prisutna od početka pandemije Covid-19. Teoretičari/ke zavjere tvrdili/e su da su virusi izmišljeni jer se mogu patentirati. Ipak, to nije tačno. Kako Reuters objašnjava u analizi objavljenoj 27. oktobra 2020. godine, “općenito se može reći da se prirodni materijali ne mogu patentirati, a da se njihove verzije, koje je modifikovao čovjek, mogu.
“Međutim, ponekad takve modifikacije mogu biti vrlo male ili mogu koristiti novu metodu za izolaciju biološkog materijala”, navodi Reuters.
Science Direct ovo dodatno pojašnjava:
Prirodni mikroorganizmi u svom izvornom obliku ne mogu biti patentirani. Međutim, mikroorganizmi poput kvasaca, bakterija, protozoa, jednoćelijskih algi, gljivica, aktinomiceta i virusa mogu biti patentirani ako su genetski modifikovani. Proces i dobiveni proizvod mogu se i patentirati.
SARS-CoV-2, koji izaziva Covid-19, nije patentiran, a netačnim tvrdnjama da jeste bavio se AFP još 2020. godine.
Shodno navedenom, prvoj objavi tvrdnje da virusi ne postoje dajemo ocjenu lažna vijest. Istu ocjenu dajemo i tvrdnjama da su pandemija Covid-19 i vakcinacija protiv ove bolesti bile “eksperiment”, kao i tvrdnji da vakcine protiv Covid-19 sadrže grafenov oksid. Ovim tvrdnjama dajemo i ocjenu teorija zavjere. Drugim objavama ovih tvrdnji dajemo ocjene prenošenje lažnih vijesti i teorija zavjere.
(Raskrinkavanje.ba)