Foto: Raskrinkavanje.ba
U okviru “prebunking” serijala “Rasvjetljavanje” pisali smo o dezinformacijama i činjenicama o klimatskim promjenama. U jednoj od analiza iz ovog serijala donijeli smo pregled dezinformacija i netačnih narativa kojima se efekti klimatskih promjena “opravdavaju” i na osnovu kojih im se pripisuju različite “svrhe”.
“Rasvjetljavanje”: Čemu se sve netačno “pripisuju” efekti klimatskih promjena?
U drugoj analizi iz ovog serijala bavili smo se dezinformacijama o stvarnim i izmišljenim mjerama borbe protiv klimatskih promjena te izvorima iz kojih ovakve dezinformacije dolaze.
“Rasvjetljavanje”: Izmišljene mjere borbe i izvori dezinformacija o klimatskim promjenama
Raskrinkavanje je u okviru serijala “Rasvjetljavanje” donijelo i pregled činjenica koje pokazuju da su klimatske promjene stvarne, nasuprot dezinformacijama koje se kontinuirano šire o ovoj temi.
“Rasvjetljavanje”: Šta su činjenice o globalnoj klimatskoj krizi?
Tokom prethodne sedmice bavili smo se i dezinformacijama koje se tiču aktuelnih dešavanja.
Informer je tokom januara i februara objavljivao manipulativne i senzacionalističke naslove o eskalaciji rata u Ukrajini u otvoreni vojni sukob između zapadnih zemalja i Rusije. Osim što su netačni, ovakvi naslovi nemaju drugu svrhu osim da izazivanjem straha privuku klikove.
Informerovo plašenje čitatelja/ki trećim svjetskim ratom
Netačne tvrdnje o planiranom atentatu na francuskog predsjednika Emmanuela Macrona u Ukrajini potekle su iz “deepfake” snimka koji se dijelio na društvenim mrežama.
Vijest o planiranom atentatu na Macrona u Ukrajini je izmišljotina
Na Facebooku se širi video uz tvrdnje da prikazuje francuske farmere koji bacaju đubrivo i fekalije na Ambasadu Ukrajine jer su ih diplomate ove zemlje pozvale da prekinu proteste. Takvo nešto se nije desilo.
Francuski farmeri nisu bacali izmet na ukrajinsku ambasadu
Nekoliko portala objavilo je da vrtić u njemačkom gradu Kerpenu “nudi” djeci sobu za masturbaciju. To nije tačno. Ovakve tvrdnje su manipulativna interpretacija koncepta rada koji je vrtić objavio na internetu, a potom povukao kako bi se revidirao jezik kojim je napisan i koji je privukao kritike radikalno desnih političara. Više pročitajte u tekstu.
Njemački vrtić nije otvorio “sobu za masturbaciju”
U manipulativnom članku o godišnjici održavanja Zimskih olimpijskih igara u Sarajevu, bivše olimpijsko selo predstavljeno je kao zastrašujući “Černobil na Balkanu”. Na fotografiji kojom je opremljen članak nalazi se hotel “Igman”, a ne prizori glavnog olimpijskog sela, koje je bilo u naselju Mojmilo. Detaljnije čitajte u storyju Raskrinkavanja.
Foto: Raskrinkavanje.ba
Na društvenim mrežama kruži snimak u kojem se netačno tvrdi da je američka glumica Marilyn Monroe bila transrodna žena, odnosno da je rođena kao muškarac. Ovo se “dokazuje” apsurdnim analizama njene vilice i drugih dijelova tijela. Korištene su i fotošopirane fotografije glumice.
“Zavjerološka” transfobija: Marilyn Monroe nije bila transrodna žena
Umjetničke fotografije iz 2010. na kojima Severina Vučković utjelovljuje biblijsku Salomu objavljene su na Facebooku uz netačne “optužbe” da sadrže satanističke motive. Više pročitajte u analizi.
Izmišljanje “sotonizma” u umjetničkim fotografijama Severine Vučković
Nekoliko portala izvijestilo je da je direktor Svjetske zdravstvene organizacije naredio vladama svijeta da “eliminišu nezavisne medije” prije “dolaska bolesti X”, odnosno nove pandemije. Riječ je o izmišljenim navodima koji su dio teorija zavjere o SZO-u koja nastoji da se domogne globalne dominacije.
Direktor SZO-a nije “naredio vladama” da se riješe “nezavisnih medija”
Na društvenim mrežama opet se dijeli spisak supstanci koje se navodno nalaze u vakcinama koje djeca dobiju u prvim godinama života. Neke od njih uopšte nisu u vakcinama, a neke se koriste u količinama koje nisu opasne, ali to u ovim objavama nije navedeno. Potencira se opasnost ovih materija kao “dokaz” da su vakcine opasne za djecu. Ovakva manipulativna i netačna tumačenja sastava vakcina imaju za cilj širenje straha. Detalje pročitajte na linku.
Viralna manipulacija o sastavu vakcina za djecu
Na domaćem govornom području više se od decenije dijeli tvrdnja o tome da nošenje obuće zapravo uzrokuje razne bolesti te da je bosonogo hodanje lijek. Takve apsurdne tvrdnje dio su pseudonaučne prakse pod nazivom “uzemljivanje”. Detalje čitajte na linku.
Ukoliko se povedu za lažnim komentarima da će osvojiti poklon u nekoj od pravih nagradnih igara na Facebooku, korisnici/e te društvene mreže rizikuju da završe s uvećanim telefonskim računom. Ako isprate korake za “osvajanje nagrade”, koji su ispisani na linku ostavljenom kao komentar u pravoj nagradnoj igri, pretplatit će se na uslugu koja se naplaćuje putem SMS poruka. Detalji o ovoj prevari nalaze se u analizi na linku.
Obmanom do pretplatnika/ca: Učesnici/e stvarnih nagradnih igara prevarom navođeni/e da se pretplate na igrice
Na Facebooku se dijeli izmišljeni intervju s doktorom Kemalom Dizdarevićem, objavljen na stranici koja je napravljena da izgleda kao Oslobođenje i čija je jedina svrha prodaja proizvoda HyperFlex kao preparata protiv hipertenzije.
Poznatom doktoru pripisane izmišljene preporuke za HyperFlex
Na društvenim mrežama kruži i link na web stranicu koja sadrži navodnu ispovijest pjevačice Hanke Paldum u kojoj se preparat DiaTea predstavlja kao lijek za dijabetes. “Ispovijest”, kao i drugi navodi sa stranice, lažirana je s ciljem prodaje ovog preparata. Detalje čitajte na linku.
(Raskrinkavanje.ba)