U sedmici iza nas bavili smo se različitim klikbejt naslovima kojima se pojedini portali koriste kako bi privukli što više čitatelja/ki na svoje stranice. Izjava ruskog političkog analizičara se tako u dezinformativnim naslovima već godinama pripisuje Vladimiru Putinu, te se tako predstavlja kao zvanična državna politika. Ipak, ruski predsjednik zapravo nikada nije izjavio tako nešto.
Putin nije Srbiji ponudio ulazak u Evroazijsku uniju i ODKB u zamjenu za preuzimanje Kosova i Metohije
Anonimni portal Magazin Dan čitanost povećava svakodnevnim objavljivanjem dezinformativnih članaka opremljenih klikbejt naslovima. Takvi senzacionalistički naslovi imaju za cilj da, izazivanjem panike i straha, podstaknu čitatelje/ke da kliknu na članak u čijem se tekstu ni ne spominju informacije navedene u naslovu. Neke od dezinformativnih naslova sa ovog portala analizirali smo u tekstu koji možete pročitati u nastavku.
Magazin Dan: Stvaranje panike kao sredstvo za “lov na klikove”
Portali u regionu godinama koriste manipulativne naslove o leukemiji, koji bude strahove kod roditelja, kao sredstvo za skupljanje klikova. Ovakvi naslovi navode na zaključak da postoji samo jedan uzročnik leukemije kod djece, te impliciraju da su roditelji krivi za dječju leukemiju. Takve tvrdnje su, kako netačne, tako i iznimno manipulativne, te imaju za cilj probuditi strah i druge negativne emocije kod roditelja, u svrhu prikupljanja klikova.
Ne, djeca ne obolijevaju od leukemije zbog roditeljske greške
Tema protekle sedmice bila je i jedna posve apsurdna teorija zavjere. Na društvenim mrežama dijeli se prilog iz emisije “Paralele” u kojem se iznose nesuvisle teorije zavjere o Evropskoj uniji kao diktaturi Habsburške dinastije, porodice Rothschild i družine Bilderberg. Tvrdnje navedene u snimku mimoilaze se sa realnošću na više mjesta. Detaljnije o ovoj temi pročitajte u analizi koja slijedi.
Evropska unija nije diktatura kojom vlada porodica Rothschild
Izmišljenu priču o medicinskoj sestri iz Zenice koja u Njemačkoj navodno zarađuje preko 5.000 eura, portali opet “recikliraju”. Ustanovili smo da su ove tvrdnje netačne još 2019. godine, a analizu čitajte na linku ispod.
Bolnice od čokolade i kuće od marmelade
Među neprolazno aktuelnim teorijama zavjere jeste i ona o navodnoj opasnosti 5G mreže. Teoretičari/ke zavjere dijele tvrdnje o “pojačavanju 5G signala” u avgustu, što će navodno ubiti vakcinisane protiv Covid-19. Oni ovaj “tajni plan” pripisuju “vladajućim Židovima svijeta”. Činjenice o ovoj antisemitističkoj teoriji zavjere pogledajte u našem novom storiju.
Opšte poznati eksperiment kojim se utvrđuje postojanje željeza u žitaricama, na društvenim mrežama netačno je predstavljen kao “otkriće”. Uprkos tome što ga objave na društvenim mrežama pokušavaju predstaviti kao nešto što se “krije”, radi se o opće poznatoj činjenici. Detaljnije o ovoj temi pročitajte u analizi ispod.
Da, pahuljice za doručak sadrže željezo
Raskrinkavanje je tokom sedmice iza nas pisalo i o različitim viralnim lažnim vijestima koje se pojavljuju na društvenim mrežama. Među njima je izmišljeni “poučni” citat pripisan vladaru emirata Dubai koji on, zapravo, nikada nije izgovorio. Činjenice o ovoj temi pročitajte u nastavku.
Lažni citat vladara Dubaija o “jakim muškarcima” i “dobrim vremenima” dijeli se i na našem govornom području
Društvenom mrežom Facebook širi se fotografija švedske aktivistkinje za okolinu Grete Thunberg, s navodnom interakcijom između nje i neimenovanih “Kineza”. Ipak, za tvrdnju da je Greta Thunberg pozvala “Kineze” da prestanu koristiti štapiće za jelo ne postoje činjenične osnove.
Greta Thunberg nije “pozvala Kineze da ne jedu štapićima”
Pisali smo i o dezinformacijama iz svijeta sporta. Nekoliko portala je netačno izvijestilo da će se VAR sistem na bh. stadionima prvi put koristiti 7. septembra, na utakmici između fudbalskih reprezentacija Bosne i Hercegovine i Kazahstana. To, ipak, neće biti njegovo prvo korištenje na bh. terenima uopšte, već samo u nastavku ovih kvalifikacija. Detaljnije o ovoj temi pročitajte u nastavku.
VAR sistem već korišten na bh. stadionima
Potpis argentinskog fudbalera sa francuskim klubom bila je jedna od glavnih vijesti u svijetu sporta protekle sedmice. No, ova vijest je popraćena i netačnim tvrdnjama vezanim za navodni eksponencijalni rast broja pratilaca PSG-a na Instagramu. Činjenice o ovoj temi pročitajte u analizi koja slijedi.
PSG nije “uduplao” broj pratilaca na Instagramu 24 sata nakon potpisa ugovora sa Messijem
Tokom protekle sedmice pisali smo i o neizbježnim manipulacijama, dezinformacijama i teorijama zavjere o pandemiji bolesti Covid-19. Nakon što su zagovornici/e antivakcinacijskog pokreta u Zagrebu izvjesili/e transparent s tvrdnjom o navodnim brojevima “mrtvih” i “oštećenih” nakon vakcinacije protiv Covid-19, fotografije i snimci ovih navoda postali su viralni na društvenim mrežama. Navedeni brojevi, ipak, predstavljaju manipulaciju stvarnim stanjem, te su izvučeni iz konteksta kako bi odgovarali antivakcinacijskom narativu. Detalje pročitajte u analizi ispod.
Manipulacija podacima EudraVigilance sistema za nadzor neželjenih efekata medicinskih sredstava
Alen Azarić, od ranije poznat izvor dezinformacija o pandemiji bolesti Covid-19, ponovo je u Facebook statusu na svom profilu iznio niz neutemeljenih tvrdnji o ovoj temi. Riječ je o uglavnom dobro poznatim lažnim vijestima i teorijama zavjere koje je Azarić kompilirao u svojoj viralnoj objavi.
Alen Azarić ponovo dezinformiše: Cilj pandemije nije porobljavanje i depopulacija svijeta
Tvrdnje o navodnim neispravnostima PCR testova su na društvenim mrežama i anonimnim portalima prisutne od početka pandemije Covid-19. Jedna od novijih tvrdnji je da Američki Centri za kontrolu i prevenciju bolesti povlače ove testove jer ne razlikuju koronavirus od gripa. Ovakva tvrdnja u potpunosti je izmišljena.
Ne, američki CDC ne traži povlačenje PCR testova jer “ne razlikuju” koronavirus od gripa
Viralni su bili i snimci besmislenih “eksperimenata” koji nastoje dokazati da se grafenov oksid nalazi u vakcinama. Snimci se predstavljaju kao navodni “dokaz” za pseudonaučni izvještaj španskih istraživača o navodnom postojanju grafenovog oksida u vakcinama protiv Covid-19. Ništa od ovoga, ipak, nema utemeljenje u stvarnosti.
Apsurdni “eksperimenti” sa društvenih mreža ne dokazuju da vakcine sadrže grafenov oksid
Društvenim mrežama još uvijek kruže videozapisi u kojima se “dokazuje” da vakcine protiv Covid-19 sadrže metale ili čip. Vakcine ne sadrže ništa što bi moglo imati magnetna svojstva, niti je moguće “čipirati” nekoga vakcinom.
“Eksperimenti” sa magnetima ne dokazuju da vakcine sadrže čip ili metale
Ove i slične objave analizirali smo i u video formatu. U nekim od objava se tvrdi da vakcine protiv Covid-19 sadrže grafenov oksid, dok se u drugima prikazuju “eksperimenti” koje izvode navodno vakcinisane osobe i kojima se na mjestu vakcinacije manifestuju strujni napon, svjetlosni efekti ili ih “pronalazi” skener za čipove. Kako je to izgledalo pogledajte u našem videu.
Fotografija mosta Ujtin potok kod Ulcinja postala je viralna na društvenim mrežama uz upozorenje o navodnoj nebezbjednosti prelaska preko njega. Most je, zapravo, sasvim siguran, a detalje o ovoj temi pogledajte u našem storiju.
(Raskrinkavanje.ba)