Foto: Raskrinkavanje.ba
Izvještavajući o istraživanju u Kini, neki portali i korisnici/e društvenih mreža objavili su da kineski naučnici stvaraju novi soj Covid-19 koji uzrokuje stopostotnu smrtnost. Ta tvrdnja je netačna. Činjenica je da su kineski naučnici proveli istraživanje s mutacijom virusa koji je 2017. godine pronađen u pangolinima. Virus spada u porodicu koronavirusa, kao i SARS-CoV-2, ali ne izaziva Covid-19. Istraživanje nije pokazalo da je “100% smrtonosan”. Detaljnije čitajte u analizi na linku ispod.Kineski naučnici nisu “stvorili” novi smrtonosni Covid
Tvrdnja da trljanje različitih ulja u pupak rješava niz zdravstvenih problema – od neplodnosti do menstrualnih grčeva i slabog vida – popularna je na društvenim mrežama. Riječ je o sasvim beskorisnim savjetima budući da ne postoje nikakvi dokazi da ova tehnika utiče na zdravlje. Detaljnije o tome kako se dijelila ova netačna tvrdnja čitajte u analizi na linku ispod.
Trljanje ulja u pupak ne poboljšava plodnost niti liječi probleme s vidom
Nakon što je Iran lansirao stotine projektila ka teritoriji Izraela ovog mjeseca, društvenim mrežama počeli su se dijeliti stari snimci uz tvrdnje da prikazuju ovaj napad. Tako je snimak djelovanja izraelske protuvazdušne odbrane snimljen 2023. godine dijeljen uz tvrdnje da prikazuje iranski napad od prije nekoliko dana. Detaljnije u analizi na linku ispod.
Viralni snimak djelovanja izraelske “željezne kupole” nema veze sa iranskim napadom
Na Facebooku je podijeljen snimak uz tvrdnje da prikazuje eksplozije iranskih raketa u Tel Avivu. Snimak je zapravo nastao u martu i prikazuje ukrajinski napad na ruske ciljeve u okupiranom Sevastopolju. Detaljnije u analizi na linku ispod.
Snimak “napada na Tel Aviv” prikazuje eksplozije na ukrajinskom Krimu
Više od deceniju star mit da američke škole omogućavaju djeci koja se identifikuju kao mačke ili psi da vrše nuždu u pijesku našao je put i do našeg govornog područja. Detaljnije o ovoj lažnoj vijesti čitajte u našem storyju.
Foto: Raskrinkavanje.ba
Medijska eksploatacija ubistva Danke Ilić iz Srbije, za čijim se tijelom i dalje traga, iznjedrila je niz dezinformacija. Dok još nije bilo poznato šta se s njom desilo, policija je istraživala snimak za koji se sumnjalo da prikazuje djevojčicu u Beču. Bečka policija je u saopštenju navela da je rodbina pogledala snimak i da vjeruje da bi ona mogla biti na njemu, ali neki portali su to predstavili netačno kao mišljenje policije. Detalje čitajte u analizi na linku ispod.
Manipulisanje saopštenjem bečke policije u izvještavanju o Danki Ilić
Društvenim mrežama kruže beskrupulozne teorije zavjere o tome da nije tačno da je srbijanska policija utvrdila da su dva muškarca automobilom usmrtila dvogodišnju Danku Ilić. Pobornici/e teorija zavjere dijele objave u kojima se navodi kako se zvanične informacije plasiraju u pokušaju da se sakriju “pravi” razlozi nestanka Danke Ilić. Detaljnije u analizi na linku ispod.
Teorije zavjere o Danki Ilić: Ubistvo djevojčice nije lažirano da se prikriju “pravi razlozi” nestanka
Na društvenim mrežama dijele se insinuacije da iza nestanka i ubistva djevojčice Danke Ilić stoji plan da se pod izgovorom brige o sigurnosti uvede čipovanje djece. Doprinos ovakvim tumačenjima dao je i poznati teoretičar zavjere Saša Borojević. Detaljnije u analizi na linku ispod.
Teorije zavjere: Ubistvo Danke Ilić nema veze s izmišljenim planom čipovanja djece
Voditeljica televizije Pink Jovana Jeremić i urednik Informera Dragan J. Vučićević komentarisali su kritike nesavjesnog medijskog izvještavanja o slučaju Danke Ilić. Negirali su da su širili dezinformacije i neutemeljene optužbe. O tome šta su stvarno govorili i kako su izvještavali o Danki Ilić, čitajte u analizi u nastavku.
Dezinformacijama protiv kritika za neprofesionalno izvještavanje o Danki Ilić
Stari članak Radio-televizije Srbije (RTS) u kojem je netačno navedeno da su NASA i UN priznali postojanje “chemtrailsa” i danas se dijeli kao “dokaz” da i “pravi” mediji potvrđuju vjerovanja teoretičara/ki zavjere. Detalje o ovoj teoriji zavjere koja ne gubi na popularnosti čitajte u analizi ispod.
UN i NASA nisu priznali da su “chemtrailsi” stvarnost
Netačni navodi da je operacija zračnih udara NATO saveza protiv SR Jugoslavije 1999. godine nosila ciničan naziv “Milosrdni anđeo” objavljuju se i 25 godina od početka te intervencije. Zvanični naziv ove operacije glasio je “Saveznička sila”. Koji su portali ponovili neistinu povodom ovogodišnjeg obilježavanja početka operacije čitajte u analizi na linku ispod.
NATO operacija protiv SR Jugoslavije nije nazvana “Milosrdni anđeo”
Mediji su ponovo aktuelizovali tvrdnje koje je njemački historičar Matthias Küntzel iznio u svojoj knjizi iz 2000. godine, a prema kojima je masakr u kosovskom selu Račak “insceniran”. Činjenice o ovom zločinu ne podržavaju takve zaključke.
Teorija zavjere o “insceniranom” masakru u Račku ponovo u medijima
Na društvenim mrežama se u aprilu 2024. godine dijeli montirani snimak govora Baracka Obame iz 2014. u kojem su njegove izjave manipulativno spojene tako da se čini da govori o međunarodnom poretku u kojem do “reda i napretka” može doći samo ako građani vlast prepuste “svemoćnom suverenu”.
Viralni snimak Obaminog govora o “međunarodnom poretku” je montaža
Na društvenim mrežama dijeli se netačna tvrdnja da u Sjevernoj Koreji više nema krivičnih djela, odnosno da je kriminal iskorijenjen. Zasluge za to pripisuju se sistemu kažnjavanja “tri generacije”, što podrazumijeva da čitava porodica biva kažnjena za krivično djelo koje je počinio jedan njen član. Tačno je da ovaj sistem postoji u Sjevernoj Koreji, jednoj od najzatvorenijih država na svijetu, ali nije tačno da je kriminal u njoj iskorijenjen. Štaviše, prema južnokorejskim izvještajima, u Sjevernoj Koreji došlo je do porasta zločina zbog nestašice hrane. Detalje čitajte na linku.
Nesigurnost vakcina osnovna je tema antivakcinacijskih aktivista/ica uprkos tome što niz naučnih studija pokazuje da su dječije vakcine sigurne i da ne izazivaju alergiju na kikiriki, astmu, ekceme ili poremećaje pažnje, poput ADHD-a. Detaljnije o činjenicama koje pokazuju da vakcine ne izazivaju alergiju na kikiriki, astmu, ekceme ili poremećaje pažnje čitajte našem storyju.
Foto: Raskrinkavanje.ba
Pandemija Covid-19 i dalje služi kao izvor za netačne tvrdnje. Tako je navod da je njemačka vlada priznala da je pandemija Covid-19 lažirana objavljen na nekoliko portala i na društvenim mrežama. Ovaj netačni navod zasnovan je na pogrešnom tumačenju zapisnika Kriznog štaba koji je odlučivao o antipandemijskim mjerama u martu 2020. Detaljnije čitajte u analizi na linku ispod.
Pandemija Covid-19 nije bila lažna niti je to njemačka vlada priznala
Kompjuterski generisana vizualizacija proteina kinezin u bijelim krvnim zrncima godinama se dijeli uz netačne tvrdnje da prikazuje “protein miozin koji vuče endorfin ka unutrašnjem dijelu mozga”, odnosno proces u kojem “nastaje sreća”.
Viralna animacija ne prikazuje kako “izgleda sreća”
(Raskrinkavanje.ba)