Gađanje titulama: Saradnik Dodikovog lobiste kao “bivši šef CIA”

Na portalu Nedeljnik 19. decembra je objavljen članak u čijem se naslovu kaže da je “bivši šef CIA za Balkan” u autorskom tekstu za ovaj magazin “predložio rješenje kosovskog pitanja”:

“Međunarodna granica trebalo bi da bude iscrtana na reci Ibar…”: Bivši šef CIA za Balkan u tekstu za novi Nedeljnik predlaže rešenje u duhu kompromisa i pomirenja
“Ako Beograd i Priština mogu da se dogovore oko susreta tet-a-tet, možda bi bilo moguće da pronađu istinski kompromis, koji bi bio povoljan po obe strane. Mogu da počnu time što će shvatiti da obe strane moraju da se odreknu nečega vrednog i da će biti ‘nezadovoljnika’ i u Srbiji i na Kosovu koji neće pristati ni na kakav predloženi kompromis. Takvi moraju da budu skrajnuti i suzdržani”, piše u tekstu za novi Nedeljnik Stiven Mejer, bivši šef CIA za Balkan
(...)“Međunarodna granica trebalo bi da bude iscrtana na reci Ibar. Sve na severu pripada Srbiji, a sve južno pripada nezavisnom Kosovu. Većina Srba na Kosovu živi južno od Ibra, tako da bi oni Srbi koji ne žele da ostanu pod kontrolom Kosova mogli da se presele severno od Ibra, što bi organizovali i platili Ujedinjene nacije, OEBS, EU ili neka kombinacija ova tri činioca. Isto tako, svi Kosovari sa severa koji ne žele da žive pod srpskom kontrolom mogli bi da se presele na jug, na isti način kao i Srbi.”

U članku je pomenuta i Bosna i Hercegovina, tačnije njen entitet Republika Srpska, a “bivši šef CIA za Balkan”, kako je predstavljen, rekao je kako bi bilo razumno da se u Republici Srpskoj dozvoli referendum sa pitanjem ujedinjenja Republike Srpske i Srbije. 

Mejer piše i da bi u duhu pravog kompromisa i pomirenja, takođe bilo razumno da se “dozvole referendumi u Preševskoj dolini, kako bi se videlo da li oni žele da se ujedine sa Kosovom, kao i u Republici Srpskoj, kako bi se videlo da li oni žele da se ujedine sa Srbijom”.

Osim u printanom izdanju magazina Nedeljnik, tekst Stevena Meyera objavljen je i na portalu Kosovo online. Još desetak medija u regiji istog dana je objavilo slične članke, sa naslovima i tvrdnjama koji navode da je Meyer “bivši šef CIA za Balkan”. Portal B92 je prepričao i dijelom citirao članak objavljen u Nedeljniku i na portalu Kosovo online, ali je u naslovu ovog članka Steven Meyer “unaprijeđen” u “bivšeg šefa CIA”:

Bivši šef CIA: Vašington se vraća na Balkan, a to nije dobro

Članak objavljen na B92 dobio je najviše pažnje u drugim medijima u regionu, pa ga je u identičnom obliku i sa identičnim naslovom prenijelo više od 20 medija. Nekoliko medija je riječ “šef” zamijenilo frazom “prvi čovjek”. 

Bivši prvi čovjek CIA-e: Amerika se vraća na Balkan i to nije dobro (Tuzlanski, Cazin, Visoko)

Tabloidi iz Srbije potrudili su se priči dati još jednu dimenziju, te su Meyera izjednačili sa samom Centralnom obavještajnom agencijom SAD (CIA). Tako je portal Espreso, uz nadnaslove “pakleni plan” i “evo šta nam predviđa CIA”, riječi Stevena Meyera predstavio kao zvanični “plan” CIA-e. Tvrdnja da je “otkriven plan CIA za podjelu Kosova” zatim se pojavila i u nekoliko drugih medija, uključujući Avaz, Kurir i Alo. 

CIA OTKRILA MAPU PODELE KOSOVA! SRBI SU SATERANI U ĆOŠAK! Ponuda je UZMI ILI OSTAVI i Beograd ne sme da je odbije
Odavno se zna da je Vašington i njegov stav ključan za rešavanje pitanja Kosova, a sada su iz CIA došle najnovije informacije o podeli južne srpske pokrajine sa granicom na Ibru.
Srbi bi tako, prema planovima CIA dobili teritoriju na Severu Kosova, a sa Albancima delio bi ih Ibar (...)

Meyer je i u ranijim tekstovima, u kojima je davao slične izjave, bio tituliran kao “bivši šef CIA za Balkan” - tako je, recimo, opisan u julu na stranici Telegrafa, te u intervjuu za NIN magazin u avgustu ove godine. 

U Intervjuu koji je tada objavljen u Blicu, a čiji naslov sadrži titulu “bivši šef CIA”, Meyer je predstavljen kao “pomoćnik direktora američke Centralne obaveštajne agencije za Balkan”. Pored medija koji su članak i naslov sa Blica prenijeli u izvornom obliku, neki mediji su u naslov izvukli titulu “Bivši pomoćnik direktora CIA-e Steven”:

Bivši pomoćnik direktora CIA-e Steven Meyer: BiH nije održiva, Srbija treba tražiti RS (Klix, USK info, Insajder)

Početkom 2017. godine, kada je Meyer iznio gotovo identičan “prijedlog rješenja kosovskog pitanja” u još jednom autorskom tekstu za Nedeljnik, svi mediji koji su prenijeli članak, uključujuči i Nedeljnik, i tada su Meyera predstavili kao “bivšeg šefa CIA za Balkan”.

BEOGRAD - Bivši zamenik šefa Centralne obaveštajne agencije (CIA) za Balkan Stiven Mejer (Steven Meyer) ocenio je da je vreme za novu politiku Srbije prema Kosovu koja bi podrazumevala izlazak iz briselskog procesa i nove pregovore u efikasnijem okviru uz obavezno uključivanje pitanja suvereniteta. U autorskom tekstu za novi "Nedeljnik" Mejer je naveo da novu politiku u vodjenju pregovora sa Prištinom treba da predoči srpska vlada, a da njen potencijalni pravac delovanja bude podela Kosova po etničkoj liniji pri čemu bi Srbija imala potpuni sauverenitet na teritoriji severno od Ibra.

O podjeli Kosova Meyer je govorio i 2012. godine, kada su ga SRNA i RTRS potpisale kao “bivšeg šefa CIA”, što je ujedno i najranije pojavljivanje ove “titule” koje smo pronašli:

Bivši šef CIA i profesor američkog Univerziteta nacionalne odbrane Stiven Mejer izjavio je da je podjela Kosova jedino fer rješenje, jer je kosovsko pitanje postalo u osnovi zamrznuti konflikt.

Najstariju tvrdnju da je Meyer “bivši šef CIA za Balkan” pronašli smo u Blicu, u tekstu objavljenom 2. decembra 2010. godine:

Bivši šef CIA za Balkan: Zna se koga Amerika voli u Srbiji

Tvrdnja da je Meyer “bivši šef CIA za Balkan” vjerovatno je i starija, budući da se ova fraza pojavljuje u arhivi vijesti na stranici “Gradiška” iz jula 2002. godine. U tekstu se ne spominje Meyerovo ime, te nije u potpunosti jasno da li se tvrdnja odnosi na njega, ali sadržaj navoda odgovara stavovima o podjeli Bosne i Hercegovine, koje Meyer kontinuirano zastupa:

Prema pisanju nekih novina sada je ponovo na sceni podjela BiH koju je navodno objasnio bivši šef CIA-e za Balkan. On predvidja podjelu na tri dijela po kojem bi istočni dio pripao Srbiji dok je nad Banjalukom upitnik. 

Ovakve i slične “titule” Meyeru se, dakle, već godinama dodjeljuju u regionalnim medijima, te se često dešava da ga jedan isti medij različito “titulira” u različitim tekstovima, kao što pokazuje primjer Telegrafa, Kurira i Blica.

Ko je Steven Meyer?

Meyerova biografija javna je i lako dostupna i ne ostavlja nikakav prostor sumnji da Steven E. Meyer nikada nije bio “šef” CIA ili bilo kog njenog odsjeka, niti je bio “pomoćnik direktora CIA”. Štaviše, ni sam Meyer se tako nigdje nije predstavljao.

Na stranici škole Daniel Morgan Graduate School of National Security, gdje Meyer predaje nacionalnu sigurnost, objavljena je Meyerova biografija, kao i njegov CV, u kom on navodi da je u CIA obavljao dužnost “analitičara i menadžera”, da je ovu agenciju napustio 2011. godine, te da je za vrijeme rata u Bosni bio zamjenik šefa Međuagencijske radne grupe za Balkan:

Za vrijeme ratova na Balkanu tokom devedesetih godina, bio sam zamjenik šefa za međuagenciju radnu grupu za balkan (Balkan Task Force, op.a.) (vladina ujedinjena obaveštajna organizacija u tom periodu). U ovom sam poslu bio odgovoran za kontrolisanje svih obavještajnih izvještaja, djelovao sam kao veza između američke obavještajne zajednice i različitih agencija i odjela na Balkanu i uveliko putovao cijelim Balkanom. Nastavljam raditi na balkanskim pitanjima i objavio sam nekoliko radova o tom periodu.

Slične informacije mogu se pronaći i u drugim Meyerovim biografijama, uključujući i onu objavljenu na stranici firme “TSM Global Consultants LLC”. 

Njegov angažman u ovoj firmi zapravo je direktno povezan sa njegovim izraženim prisustvom u regionalnim medijima. TSM Global Consultants je, naime, firma koju zajedno sa Meyerom vode Obrad Kesić i Drina Vlastelić Rajić. Kesić i Vlastelić Rajić su u SAD registrovani kao lobisti Vlade Republike Srpske i oboje su uposlenici tzv. Predstavništva Republike Srpske u SAD, čiji je zvanični naziv u SAD “Kancelarija Republike Srpske za saradnju, trgovinu i investicije”. 

Meyer je, od osnivanja Kancelarije RS za saradnju, trgovinu i investicije, uključen u njene aktivnosti i prisutan na dešavanjima koja ista organizuje, uključujući njeno otvaranje, prijem organizovan 2018, itd. 

U prethodnih desetak godina, Meyer je objavljivao i radove o politici u BiH i regionu zajedno sa Obradom Kesićem i Drinom Vlastelić Rajić (Relief Web 2009, TransConflict 2012 i dr.), te se često pojavljuje kao sagovornik lokalnih medija, naročito onih koji su naklonjeni politici Milorada Dodika. 

Iako su Meyerove tijesne veze sa lobističkim aktivnostima Vlade RS evidentne, nijedan od medija koji ga predstavljaju kao nekadašnjeg “šefa CIA” obično ih ne spominje u svojim člancima. Zanimljivo je, takođe, da je Meyer 2012. godine - kada ga je RTRS prvi put predstavila kao “bivšeg šefa CIA-e” - u članku objavljenom na portalu E-kapija predstavljen samo kao direktor TSM Global Consultants: 

Milovan Topolović, načelnik opštine Laktaši primio je u srijedu u svom kabinetu predstavnike američke kompanije "TSM Global Consultants LLC" iz Washingtona, Stevena Meyera i Obrada Kesića.
(...)
Kompanija "TSM Global Consultants" sa sjedištem u Washingtonu, bavi se poslovnim, političkim i medijskim savjetovanjima prema riječima direktora Stevena Mayera, u opštini Laktaši vide veliki potencijal za saradnju.

Šta je bila “Međuagencijska radna grupa za Balkan”?

Međuagencijska radna grupa za Balkan (Central Intelligence Interagency Balkan Task Force (BTF)) osnovana je u junu 1992. godine i činili su je predstavnici/e nekoliko različitih obavještajnih i vojnih agencija SAD.  

Na zvaničnoj web stranici CIA od 2010. godine dostupan je i osnivački dokument radne grupe, iz kog se vidi da je memorandum o njenom osnivanju izdao zamjenik direktora CIA (u tekstu pod skraćenicom DDCI - Deputy Director of Central Intelligence), te da je za rukovoditelja grupe postavljen James O. Carson iz CIA-inog Ureda za evropske analize. U dokumentu se navodi da će Carsonovog zamjenika postaviti DIA (Defence Intelligence Agency - Odbrambeno obavještajna agencija). 

O radu BTF objavljeno je mnoštvo dokumenata sa kojih je skinuta oznaka povjerljivosti i koji su dostupni u virtuelnoj biblioteci CIA u okviru kolekcije “Bosna, obavještajne i Klintonov predsjednički mandat: Uloga obavještajnih službi i političkog liderstva u zaustavljanju rata u Bosni” (Bosnia, Intelligence, and the Clinton Presidency: The Role of Intelligence and Political Leadership in Ending the Bosnian War). 

Iz dokumenata se vidi da su funkciju šefa BTF tokom 1993. obnašali Daniel Wagner i Gene Wicklund, da bi je 1994. preuzeo Norman Schindler, koji je ostao šef BTF sve do 1996. godine. U dokumentima se često pojavljuje i potpis zamjenika šefa BTF, Raya Conversea. Ni u jednom od preko 300 javno dostupnih dokumenata CIA nema pomena o tome da je funkciju šefa BTF u bilo kom trenutku obavljao Steven Meyer - niti je, ponovo, on sam ikada tvrdio da jeste.

Konačno, tvrdnja da je uopšte postojao “šef CIA za Balkan” takođe je pogrešna, budući da je radna grupa, kako joj i ime govori, bila međuagencijsko tijelo u čijem radu su učestvovale primarno CIA (Centralna obavještajna agencija) i DIA (Odbrambeno obavještajna agencija), a uz njih i NSA (Nacionalna sigurnosna agencija), EURA (Odjel za Evropska i Evroazijska pitanja), Recapture Tactics Team i “druge agencije po potrebi”, što se takođe može vidjeti iz memoranduma o osnivanju BTF.

Da zaključimo, Steven E. Meyer nikada nije bio “šef CIA”, “zamjenik šefa CIA“, ili “šef CIA za Balkan”, kako to već godinama tvrde brojni mediji u regionu, niti se njegovi stavovi mogu interpretirati kao zvanični “planovi” agencije iz koje je Meyer otišao prije osam godina. 

Budući da je nemoguće utvrditi koji medij je prvi objavio svaku od ovih tvrdnji, sve članke koji ih sadrže ocjenjujemo kao prenošenje lažne vijesti. Tvrdnju da je Meyer bio “pomoćnik direktora CIA za Balkan” ocjenjujemo kao dezinformaciju, jer se radi o pogrešnom opisu funkcije koju je Meyer, prema sopstvenim navodima, obnašao u Međuagencijskoj radnoj grupi za Balkan.

(Emir Zulejhić i Tijana Cvjetićanin, Raskrinkavanje.ba)